Bezokolicznik z „zu” i bez „zu”

Przed czasownikiem możesz spotkać krótki wyraz „zu” – ale nie zawsze. W tej lekcji nauczysz się rozróżniać, kiedy użyć bezokolicznika z „zu”, a kiedy bez.

Na końcu mam dla Ciebie ćwiczenia na bezokolicznik z „zu” i bez „zu”.

Bezokolicznik z „zu” i bez „zu” – proste wyjaśnienie

Zacznijmy od przypomnienia, że bezokolicznik (Infinitiv) to podstawowa forma czasownika – w niemieckim z końcówką „-en”, np. helfen.

W języku niemieckim istnieją zdania, w których poza standardowym czasownikiem jest dodatkowo jeszcze jeden czasownik w bezokoliczniku. Po polsku też czasem mamy takie zdania, np.

Mam nadzieję pojechać w tym roku na wakacje. „Mam” to jeden czasownik, taki podpasowany do osoby „ja mam”, „pojechać” to bezosobowa forma – nasz bezokolicznik. 

Czy przed bezokolicznikiem będzie „zu” czy nie, zależy to od tego czasownika w odmienionej formie.

Przyjrzyjmy się najpierw bezokolicznikom bez „zu”.

Kiedy nie ma „zu”?

Bezokolicznik bez „zu” to bezokolicznik prosty. Zobacz, w jakich zdaniach możesz go użyć.

Bezokolicznika bez „zu” używa się:

# po czasownikach modalnych, czyli wollen (chcieć), sollen (powinno się), mögen (lubić), können (móc), dürfen (mieć pozwolenie), müssen (musieć), np.:

• „Ich will nicht jeden Tag kochen.“ / „Nie chcę codziennie gotować.”

# po czasownikach: helfen (pomagać), hören (słyszeć), sehen (widzieć), lassen (kazać, pozwalać), np.:

• „Ich sehe ihn kommen.“ / „Widzę, że on „przychodzi” (widzę go nadchodzącego).“
• „Ich lasse ihn nicht alleine gehen.“ / „Nie pozwolę mu iść samemu.“

# po czasownikach: gehen, kommen (przychodzić), lernen (uczyć się), lehren (nauczać), bleiben (zostawać), np.:

• „Sie geht heute tanzen.“ / „Ona idzie dziś potańczyć.“
• „Er kommt uns besuchen.” / „On przyjdzie nas odwiedzić.“

# po czasownikach: fühlen (odczuwać), spüren (czuć), haben (mieć), np.:

• „Ich habe viel Deko auf dem Fensterbrett stehen.“ / „Mam dużo dekoracji stojących na parapecie.“

Tak zbudujesz zdanie z bezokolicznikiem bez „zu” w różnych czasach

Bezokolicznik bez „zu” w czasie teraźniejszym Präsens

Proste zdanie z bezokolicznikiem bez „zu” zbudujesz tak samo, jak każdą konstrukcję z dwoma czasownikami w zdaniu:

odmieniony czasownik na 2. miejscu + reszta zdania + bezokolicznik na końcu

czyli:

• „Ich höre ihn in der Küche singen.“ / „Słyszę go śpiewającego w kuchni.“

Tutaj znajdziesz dla przypomnienia lekcję o czasie teraźniejszym Präsens.

Zmieńmy teraz powyższe zdanie na czas przeszły.

Bezokolicznik bez „zu” w czasie przeszłym Präteritum

Tu sprawa jest prosta – wystarczy zmienić formę czasownika na 2. miejscu na Präteritum, np.:

• „Ich hörte ihn in der Küche singen.“ / „Słyszałam go śpiewającego w kuchni.“

Tu przypomnisz sobie czas przeszły Präteritum.

Bezokolicznik bez „zu” w czasie przeszłym Perfekt

Tu są dwa sposoby:

# w zdaniach z czasownikami modalnymi oraz czasownikami: helfen, hören, sehen, lassen:

odmienione „haben” na 2. miejscu + 2x bezokolicznik na końcu zdania

• „ Ich habe ihn in der Küche singen hören.“ / „Słyszałam go śpiewającego w kuchni.“

# po czasownikach: gehen, kommen, lernen, lehren, bleiben:

odmienione „haben” / „sein” na 2. miejscu + bezokolicznik + Partizip II na końcu

• „Er ist gestern mit seiner Freundin essen gegangen.“ / „On poszedł wczoraj z jego przyjaciółką coś zjeść (na jedzenie).“

Tu przypomnisz sobie czas przeszły Perfekt.

A kiedy użyć bezokolicznika z „zu”? Zobacz.

„Z tym e-bookiem nie da się nie zrozumieć gramatyki!” -to jeden z setek Waszych komentarzy.♥ Ty też możesz w końcu ogarnąć gramatykę – szybciej i przyjemniej, niż Ci się wydaje.  ➭ Kliknij tutaj i rozhulaj Twój niemiecki! 

Kiedy trzeba wstawić „zu”? 

W języku polskim taka konstrukcja z bezokolicznikiem z „zu” może się wydawać na pierwszy rzut oka niezrozumiała, a to dlatego że tego „zu” w polskim się nie tłumaczy.

Ogólna zasada jest taka, że jeśli czasownik łączy się z drugą czynnością (np. próbuję pomóc, mam nadzieję skończyć itd.), to używamy bezokolicznika z „zu”.

Bezokolicznik z „zu” występuje:

# po samodzielnych czasownikach, np.

• „Du hast heute echt viel zu tun.” / „Ty masz dzisiaj naprawdę dużo do zrobienia.”
• „Das scheint gar nicht so einfach zu sein.“ / „To wydaje się wcale nie być takie proste.“

# po czasownikach wyrażających czyjeś zdanie, takich jak: meinen (sądzić), glauben (myśleć/ wierzyć), vermuten (podejrzewać), denken (myśleć), erwarten (oczekiwać) , np.:

• „Ich hoffe, meine Tasche nicht zu verlieren.“ / „Mam nadzieję nie zgubić mojej torebki.“

# po czasownikach wyrażających czyjeś życzenie, zamiar, plan, takich jak: planen (planować), vergessen (zapominać), versuchen (próbować), aufgeben (przestawać), sich entscheiden (decydować się), np.:

• „Ich plane, jeden Sonntag meine Mutter zu besuchen.“ / „ Planuję odwiedzać moją mamę każdej niedzieli.”

# po czasownikach wyrażających początek czegoś, takich jak: beginnen, anfangen, np.:

• „Ich fange an, mich gesund zu ernähren.“ / „Zaczynam zdrowo się odżywiać.“

# po wyrażeniach rzeczownikowych (haben + rzeczownik) lub przymiotnikowych (sein/finden + przymiotnik), np.:

• „Sie hat einen Wunsch, mit mir zu tanzen.“ / „Ona ma życzenie zatańczyć ze mną.“
• „Es ist nicht möglich, immer perfekt zu sein.“ / „Nie jest możliwe, zawsze być idealnym.“

Bezokolicznik z „zu“ zamiast zdania pobocznego z „dass”

Czasem można uprościć zdanie z „dass”, zamieniając je na zdanie z bezokolicznikiem z „zu”, np.:

• „Sie bittet mich, dass ich ihr helfe.“ / „Ona prosi mnie, żebym jej pomogła.”

           zamienisz na:

• „Sie bittet mich, ihr zu helfen.“ / „Ona mnie prosi, żeby jej pomóc.“

Taka zamiana jest możliwa, gdy:

# podmiot w obu zdaniach jest ten sam, np.:

• „Ich hoffe, dass ich das schaffe.” na „Ich hoffe, das zu schaffen.“ / „Mam nadzieję, że dam radę.“

# podmiot po „dass“ jest domyślny, np.:

• „Ich habe einen Wunsch, dass wir in den Urlaub fahren.“ na „Ich habe einen Wunsch, in den Urlaub zu fahren.“ / „Mam życzenie jechać na urlop.“

# podmiot po „dass“ jest taki sam jak dopełnienie osobowe w drugiej części zdania, np.:

• „Er verbietet ihr, dass sie jede Woche Pizza isst.“ na „Er verbietet ihr, jede Woche Pizza zu essen.“ / „On jej zabrania jeść co tydzień pizzę.“

Chcesz przypomnieć sobie zdania z „dass”? To zajrzyj do lekcji o zdaniach z „weil” i „dass”.

Tak zbudujesz zdanie z bezokolicznikiem z „zu” w różnych czasach

„Zu” wstawia się zaraz przed bezokolicznikiem. Zobacz, jak dokładnie zbudować takie zdanie.

Bezokolicznik z „zu” w czasie teraźniejszym Präsens

Tak to wygląda w Präsens:

odmieniony czasownik na 2. miejscu + reszta zdania + zu + bezokolicznik na końcu

Zobacz:

• „Ich habe heute wenig zu tun.“ / „Mam dziś mało do zrobienia.“

Bezokolicznik z „zu” w czasie przeszłym Präteritum

Tu wystarczy tylko zmiana czasownika na 2. miejscu na formę w  Präteritum, czyli:

• „Ich hatte heute wenig zu tun.“ / „Miałam dziś mało do zrobienia.“

Bezokolicznik z „zu” w czasie przeszłym Perfekt

Zdanie z „zu” w Perfekt zbudujesz tak:

# 1. sposób:

 odmienione „haben” / „sein” na 2. miejscu + zu + bezokolicznik + Partizip II na końcu

• „Ich habe heute wenig zu tun gehabt.“ / „Miałam dziś mało do zrobienia.“

# 2. sposób (w zdaniach połączonych przecinkiem):

odmienione „haben” / „sein” + Partizip II ,  zu + bezokolicznik 

• „Es ist schwer gewesen, ihn zu überzeugen.“ / „Było trudno go przekonać.“
• „Sie haben eine Absicht gehabt, uns zu besuchen.“ / „Oni mieli zamiar nas odwiedzić.“

Podsumowanie

• Kiedy użyć bezokolicznika z „zu”, a kiedy bez „zu”, zależy od odmienionego czasownika w zdaniu.
• Bezokolicznik z „zu” używa się generalnie, jeśli jedna czynność w zdaniu odnosi się do drugiej (zaczynam biegać).
• „Zu” trzeba wstawić bezpośrednio przed okolicznikiem, a w czasownikach rozdzielnie złożonych w środek czasownika.
• „Zu” w konstrukcji z bezokolicznikiem nie tłumaczy się na język polski.

Bezokolicznik z „zu” i bez „zu” – ćwiczenia

Chcesz poćwiczyć bezokolicznik z „zu” i bez „zu”? Mam dla Ciebie interaktywne ćwiczenia na bezokolicznik z „zu” i bez „zu” w języku niemieckim!

Najczęściej zadawane pytania – znasz odpowiedzi?