Budowa zdania niemiecki

Poprawnie zbudowane zdanie to podstawa komunikacji. Pokażę Ci w tej lekcji jasny i przejrzysty przegląd zdań w niemieckim. Poznasz różne rodzaje zdań w niemieckim oraz ich budowę.

Dowiesz się, jaki może być szyk zdania, a na końcu znajdziesz ćwiczenia na zdania w niemieckim.

Co trzeba wiedzieć o tworzeniu zdań w języku niemieckim?

Zdania w języku niemieckim nie zawsze buduje się tak, jak w języku polskim. W zdaniach złożonych trzeba się kierować pewnymi zasadami. Przygotowałam dla Ciebie takie sprytne zestawienie rodzajów zdań w niemieckim. No to start!

Zdanie pojedyncze 

Najprostszym rodzajem zdania w niemieckim jest zdanie pojedyncze (einfacher Satz), czyli takie, którym wyrażamy jedną prostą myśl. Możemy komuś coś oznajmić, o coś zapytać albo czemuś zaprzeczyć. Przyjrzyjmy się teraz bliżej zdaniom oznajmującym.

Zdanie oznajmujące

Za pomocą zdania oznajmującego (Aussagesatz) przekażesz po prostu komuś jakąś informację, powiadomisz o jakimś fakcie. Tutaj znajdziesz lekcję o zdaniu oznajmującym.

A teraz pokażę Ci na prostym przykładzie przekrój zdania oznajmującego w różnych czasach, a także z czasownikiem modalnym:

Satzklammer

Czasami orzeczenie w zdaniu w niemieckim składa się z dwóch czasowników (np. główny + modalny) lub z jednego dwuczłonowego czasownika (np. rozdzielnie złożony). Wtedy druga część orzeczenia wędruje na koniec zdania. Taka konstrukcja nazywa się „Satzklammer”, bo te dwie części orzeczenia tak jakby „ogradzają” pozostałe wyrazy. Zobacz:

• „Ich [möchte mit dir tanzen.]“ / „Chciałbym z tobą zatańczyć.“
• „Ich [räume mein Zimmer auf.]“ / „Sprzątam mój pokój.“

Przejdź do lekcji o Satzklammer, żeby dowiedzieć się więcej.

A jak wygląda zdanie pytające w niemieckim? Zobacz sam/-a.

Pytanie

Zdanie pytające (Fragesatz) w niemieckim zbudujesz na trzy sposoby, np.:

•  „Besuchst du mich morgen?” / „Odwiedzisz mnie jutro?“ (zamieniasz podmiot z orzeczeniem)
• „Wann besuchst du mich?“ / „Kiedy mnie odwiedzisz?“ (używasz zaimka pytającego)

W lekcji o pytaniach po niemiecku poznasz wszystkie ich rodzaje i sposób ich budowy.

Przejdźmy teraz do zdań przeczących.

Przeczenie

Zdanie z zaprzeczeniem w języku niemieckim wyrazisz za pomocą „nein”, „nicht” lub ”kein”, np.:

•  „Nein, ich komme nicht.” / „Nie, nie przyjdę.“
• „Ich habe keinen Hund.“ / „Nie mam psa.“

Zajrzyj koniecznie do lekcji o przeczeniach w niemieckim. 

To już cały przegląd zdań prostych, teraz czas na zdania złożone.

„Po tym kursie w końcu umiem mówić całymi zdaniami“ – to mówią inni kursanci. Też tak chcesz? Dołącz do  Kursu Mistrza Gramatyki Niemieckiej w 30 dni!  Kliknij tutaj i dołącz do innych Mistrzów

Zdanie złożone 

Zdanie złożone, jak sama nazwa mówi, składa się z dwóch lub więcej „podzdań”. Mamy najczęściej  jakieś zdanie główne i zdanie poboczne. Często są one połączone spójnikiem (bo, dlatego, że itd.).

Zobacz, jakie rodzaje zdań złożonych występują w języku niemieckim.

Finalsatz – zdanie okolicznikowe celu

Finalsatz odpowiada na pytania: po co? dlaczego? w jakim celu? Pozwala ono więc wyjaśnić cel jakiejś czynności. Takie zdanie buduje się za pomocą spójników: damit / um…zu (aby, żeby) i używa się w nich szyku końcowego, np.:

• „Ich helfe dir, damit du schneller fertig wirst.“ / „Pomogę ci, żebyś szybciej skończył.“

Zajrzyj do lekcji o Finalsatz – tam Ci wszystko dokładnie wyjaśnię.

Modalsatz – zdanie okolicznikowe sposobu

Modalsatz wyjaśnia, jak lub w jaki sposób coś się dzieje/stało. Trzeba w nim użyć odpowiedniego spójnika, np. indem, dadurch dass (przez to że), ohne dass (pomimo że) lub anstatt dass (zamiast), np.:

• „Deutsch lernt man am besten dadurch, dass man viel mit Deutschen spricht.“ / „Niemieckiego uczy się najlepiej, rozmawiając dużo z Niemcami.“

W lekcji o Modalsatz dowiesz się dokładnie, jak je budować.

Konditionalsatz – zdanie warunkowe

Konditionalsatz to zdanie warunkowe, które odpowiada na pytania: kiedy? pod jakim warunkiem? w jakim przypadku? Zbudujesz je przeważnie za pomocą spójnika „wenn” (kiedy, jeśli), np.

• „Wenn mein Auto kaputt ist, lasse ich es reparieren.“ / Jeśli (kiedy) mój samochód jest zepsuty, to oddaję go do naprawy.”

Zerknij do lekcji o Konditionalsatz – tam wyjaśnię Ci je krok po kroku.

Konsekutivsatz – zdanie okolicznikowe skutku

Konsekutivsatz to zdanie skutkowe, więc wyjaśnia ono skutek lub wynik jakiejś czynności. Najczęściej używa się w nim spójnika „sodass” (i dlatego, tak że), np.

• „Wir haben ein großes Wohnzimmer, sodass ich viele Gäste zum Geburtstag einladen kann.” / „Mamy duży salon, tak że (i dlatego) mogę zaprosić dużo gości na urodziny.”

W lekcji o Konsekutivsatz nauczysz się budować takie zdania.

Kausalsatz – zdanie okolicznikowe przyczyny 

W Kausalsatz wyjaśniamy przyczynę czegoś, więc odpowiadamy na pytania: dlaczego? z jakiego powodu? Najczęściej używa się w nim spójników: weil, da, denn (bo, ponieważ). Szyk w tym pobocznym zdaniu jest, zależnie od użytego spójnika, końcowy lub prosty, np.:

• „Ich kann heute nicht arbeiten, weil ich krank bin.“ / „Nie mogę dziś pracować, ponieważ jestem chory.” (szyk końcowy po „weil”)
• „Ich kann heute nicht arbeiten, denn ich bin krank.“ (szyk prosty po „denn“)

W lekcji o Kausalsatz nauczysz się tej konstrukcji od A do Z.

Temporalsatz – zdanie okolicznikowe czasu

Temporalsatz to kolejny rodzaj zdania pobocznego w niemieckim. Wyjaśniamy w nim „okoliczności czasowe” – kiedy? od kiedy? jak długo? itp. za pomocą spójników takich jak: während (podczas gdy), nachdem (po tym jak), sobald (skoro tylko), solange (jak długo) itd. Stosujemy tu szyk końcowy, np.:

• „Sobald ich eine Antwort bekomme, informiere ich dich.” / „Jak tylko otrzymam odpowiedź, to poinformuję cię.”

Zajrzyj do lekcji o Temporalsatz i zobacz, że to nie takie trudne.

I to tyle, a jak to jest z szykiem zdania w niemieckim? Zobacz!

Szyk zdania 

W języku niemieckim są trzy rodzaje szyku zdania: prosty, przestawny i końcowy. W każdej z tych wersji podmiot i orzeczenie znajdują się w innym miejscu w zdaniu. O tym, jaki szyk trzeba zastosować, decydują pewne czynniki. W lekcji o szyku zdania w niemieckim wyjaśnię Ci dokładnie, jak to działa.  

Przejdźmy teraz do innych, bardzo przydatnych konstrukcji zdań w niemieckim.

Inne przydatne konstrukcje

W niemieckim jest kilka konstrukcji, które bardzo ułatwiają komunikację. Sam/-a się przekonaj.

Zdania z je … desto

Za pomocą zdania z „je … desto” zbudujesz zdanie porównawcze (Komparativsatz), czyli takie, w którym porównasz dwie cechy, np.:

• „Je älter meine Tochter ist, desto klüger ist sie.“ / „Im starsza jest moja córka, tym jest mądrzejsza.“

Więcej o tej konstrukcji nauczysz się w lekcji o zdaniach porównawczych z „je … desto”.

Zdania z „es gibt”

„Es gibt” oznacza po prostu, że coś (nieokreślonego) jest / istnieje. Ta konstrukcja jest bardzo często używana w niemieckim. Bez znaczenia na liczbę osób czy rzeczy, o których mówimy, „es gibt” pozostaje w tej samej formie, np.:

• „Es gibt einen Wald.” / „Jest las.“
• „Es gibt viele Bäume im Wald.“ / „Jest wiele drzew w lesie.“

Zdania z „man”

Zaimek nieokreślony „man” w niemieckim występuje jako podmiot w zdaniu i wyraża bliżej nieokreśloną rzecz lub osobę, np.:

• „Hier trinkt man keinen Alkohol.“ / „Tu nie pije się alkoholu.“
• „Man kann ihm nicht vertrauen.“ / „Nie można mu ufać.“

 W lekcji: zaimek nieokreślony wyjaśnię Ci zdania z „man”.

Podsumowanie

• Zdania w niemieckim mogą być proste lub złożone.
• Za pomocą zdania możesz o czymś poinformować,  o coś spytać lub czemuś zaprzeczyć.
• Zdania złożone w niemieckim mogą określać cel, sposób, warunek, skutek, przyczynę lub okoliczności czasowe jakiegoś wydarzenia.
• Szyk w zdaniu w niemieckim może być prosty, przestawny lub końcowy.

Budowa zdania w języku niemieckim – ćwiczenia

Chcesz poćwiczyć zdania w języku niemieckim? Tutaj znajdziesz interaktywne ćwiczenia na różne typy zdań w języku niemieckim.

Najczęściej zadawane pytania – znasz odpowiedzi?