Czas przeszły Perfekt

 W tej lekcji dowiesz się kiedy stosuje się czas przeszły niemiecki Perfekt oraz jak się go tworzy.  Na końcu czekają na ciebie interaktywne ćwiczenia na  Perfekt niemiecki. Chcesz poznać więcej zagadnień gramatycznych? Ta lekcja jest częścią kursu Gramatyka A1/A2.

Co to jest Perfekt niemiecki?

Perfekt – tak nazywa się czas, dzięki któremu można powiedzieć coś w przeszłości. O przeszłości w języku niemieckim możesz również mówić w czasie Präteritum, ale to właśnie Perfekt jest używany częściej.

Co jest takiego szczególnego w Perfekt? Żeby zrobić zdanie w Perfekt, potrzebujesz dwóch czasowników. Spójrz:

Widzisz? W jednym zdaniu jest „habe” + „gekocht”, a więc dwa czasowniki.

Ale po co właściwie jest to „habe” w zdaniu? Już wyjaśniam.

Jak tworzy się czas przeszły Perfekt?

Do stworzenia zdania w Perfekt potrzebujesz jak wspomniałam dwóch czasowników:

1. Jeden czasownik pomaga tylko stworzyć zdanie i nic nie oznacza (Hilfsverb). Takim pomocnikiem w zdaniu może być „haben” lub „sein„
2. Drugi czasownik  jest na końcu zdania i wyraża czynność (Partizip II).

Hilfsverb, czyli „haben” lub „sein” nic nie oznaczają, ale pomagają tylko stworzyć zdanie.

Jak pomagają? Odmieniają się przez osoby i stoją na drugim miejscu w zdaniu. A ten drugi czasownik, który wyraża czynność, odpoczywa na końcu zdania – występuje jako Partizip II (zaraz Ci wyjaśnię, jak się go tworzy) i jest zawsze takim sam, niezależnie od osoby.

• „Ich habe Deutsch gelernt.” („habe” = odmieniony czasownik posiłkowy na drugim miejscu w zdaniu, „gelernt” się nie zmienia i jest na końcu zdania w Partizip II)
• „Du hast Deutsch gelernt.” („hast” = odmieniony czasownik posiłkowy na drugim miejscu w zdaniu, „gelernt” się nie zmienia i jest na końcu zdania w Partizip II)
• „Sie/er/sie hat Deutsch gelernt.” („hat” = odmieniony czasownik posiłkowy na drugim miejscu w zdaniu, „gelernt” się nie zmienia i jest na końcu zdania w Partizip II)

 Partizip II – sekretny składnik zdania w czasie Perfekt: tak się go tworzy!

Partizip II to taka forma czasownika, która przeważnie zaczyna się na „ge-” (gegessen, gemacht, geschlafen itp.).  Jest Ci potrzebna między innymi do stworzenia zdania w czasie Perfekt.

Partizip od czasowników nieregularnych trzeba nauczyć się na pamięć. Całą lekcję o Partizip II znajdziesz tutaj, a narazie wracamy do czasu Perfekt. Ten cały Partizip II jest na końcu zdania.  Ale jak to czasownik  jest na końcu zdania?!

Weźmy pod lupę zdanie w czasie teraźniejszym: „Ich esse eine Pizza.”

Jeżeli chcesz powiedzieć to samo zdanie w czasie przeszłym Perfekt, musisz na drugim miejscu w zdaniu wstawić  odmieniony czasownik posiłkowy (czyli „haben” albo „sein”). Czasownik „essen” wędruje na sam koniec zdania jako Partizip II:

Nadal wydaje Ci się to trudne? To spójrz na grafikę z mojej książki „Gramatyka niemiecka prosto wyjaśniona” :

Czas Perfekt z „haben” czy „sein”? Oto jest pytanie..

Czas Perfekt tworzy się głównie z „haben”  – chyba, że wyrażamy ruch czy zmianę stanu, wtedy używa się  „sein”.  Perfekt z „sein” tworzy się zatem z ..

…czasownikami wyrażającymi ruch (np. gehen, fahren, rennen, fliegen itp.) :

• „Ich bin nach Berlin gefahren.”/ Pojechałem do Berlina.
• „Ich bin schnell gelaufen.”/ Szybko szłam.

  Jeżeli czasownik wyrażający ruch ma u swego boku dopełnienie w bierniku, to wtedy Perfekt tworzy się z „haben”. Jeśli „coś” „dopełnia” czasownik i odpowiada na pytanie „kogo?co?” to wtedy użyjesz „haben”. Zobacz:

• „Ich habe meinen Vater ins Krankenhaus gefahren”. (kogo? co? zawiozłem – „meinen Vater” = dopełnienie w bierniku, więc jest  „habe” pomimo, że jest wyrażony ruch)
• „Ich bin ins Krankenhaus gefahren.” („gefahren” wyraża ruch, nie ma żadnego dopełnienia w bierniku, stąd  jest „bin”)

….czasownikami wyrażającymi zmianę stanu takie jak  na przykład sterben, einschlafen, verwelken:

• „Ich bin gestern schnell eingeschlafen.”/ Szybko wczoraj zasnęłam. (zmiana stanu: obudzony śpiący)
• „Er ist vor eine Woche gestorben.” / Zmarł tydzień temu. (zmiana stanu: żywy zmarły)

…z czasownikami „sein”, „werden” i „bleiben”

• „Ich bin gestern zuhause geblieben.” /Wczoraj zostałam w domu.
• „Ich bin gestern bei Maria gewesen.” /Wczoraj byłam u Helgi.
• „Was ist gestern passiert?” /Co się wczoraj wydarzyło?

„Po tym kursie w końcu umiem mówić całymi zdaniami“ – to mówią inni kursanci. Też tak chcesz? Dołącz do  Kursu Mistrza Gramatyki Niemieckiej w 30 dni!  Kliknij tutaj i dołącz do innych Mistrzów

Kiedy używa się czas przeszły Perfekt, a kiedy Präteritum?

Perfekt i  Präteritum to dwa czasy w języku niemieckim, w których mówi się o przeszłości. Warto wiedzieć, że Perfekt jest tym popularniejszym i częściej używanym czasem – to nie znaczy, że używa się go zawsze. Kiedy zatem mówi się o przeszłości używając Perfekt, a kiedy Präteritum?

Subtelna różnica znaczeniowa

Perfekt i  Präteritum używa się wymiennie, ale jeśli mówisz o czymś, czego efekty czy skutki odczuwasz w chwili mówienia o tym, sięgasz po Perfekt:

• „Ich habe schlecht geschlafen und jetzt bin ich müde.” (źle spałam, a efekty są tego takie, że jestem teraz zmęczona)
• „Was riecht so gut”? – „Ich habe einen Kuchen gebacken” (Upiekłam ciasto, a efektem tego jest zapach ciasta w mieszkaniu)

Różnica wynikająca z sytuacji komunikacyjnej 

Ta różnica wynika z sytuacji, w której mówi się o przeszłości:

• Präteritum używa się w kontekście literackim, oficjalnym. Na przykład w gazetach, pracach naukowych, w telewizji czy radiu, ale również wtedy, kiedy piszesz oficjalnego e-maila
• Perfekt używa się w „normalnym” życiu, na co dzień. Jeżeli zatem rozmawiasz z przyjaciółmi lub piszesz zwykłego maila – sięgniesz po Perfekt

Różnica regionalna

Na przykład na północy Niemiec częściej i chętniej sięga się po Präteritum. Z kolei na południu Niemiec popularniejszy będzie Perfekt. Pomimo, że z punktu gramatycznego poniższe zdanie jest jak najbardziej poprawne, będzie brzmiało dla mieszkańca Monachium bardzo oficjalnie i górnolotnie:

• „Ich ging heute zum Laden und kaufte mir zwei Brötchen, die ich später mit Vergnügen aß. Die waren sehr lecker!”

W Berlinie również powiedziałabym raczej:

• „Ich bin heute zum Laden gegangen und ich habe mir zwei Brötchen gekauft, die ich später mit Vergnügen gegessen habe. Die waren sehr lecker!”

„Die waren sehr lecker” ? A dlaczego nie „Die sind sehr lecker gewesen”, czyli Perfekt?

Przy niektórych czasownikach trzeba zapomnieć o tych różnicach regionalnych. Niektóre czasowniki po prostu „nie brzmią” w Perfekcie i zawsze w języku mówionym, tym na co dzień, będą w Präteritum. Które to czasowniki są zawsze (w języku mówionym) w drużynie Präteritum?

Na przykład:

• „Letztes Jahr war ich in Japan.” (zamiast: „Letztes Jahr bin ich in Japan gewesen.”)
•  „Ich hatte viel Glück.” (zamiast: „Ich habe  viel Glück gehabt.”)
• „Als Kind wollte ich Lehrerin werden.” (zamiast: „Als Kind habe ich Lehrerin werden wollen.”)

Perfekt niemiecki –  podsumowanie najważniejszych informacji

• Czas niemiecki Perfekt używa się do mówienia o przeszłości
• Perfekt niemiecki tworzy się poprzez odmieniony czasownik posiłkowy na drugim miejscu w zdaniu oraz Partizip II na końcu zdania
• Czasowniki wyrażające ruch lub zmianę stanu łączą się  z czasownikiem posiłkowym „sein”

Ćwiczenia na czas Perfekt

Gotowy na sprawdzenie wiedzy na temat Perfekt? Zapraszam cię do wykonania kilku interaktywnych ćwiczeń na Perfekt niemiecki!

Wasze najczęściej zadawane pytania o Perfekt