Przyimki czasu przydadzą Ci się, żeby powiedzieć, o której idziesz spać lub na ile jedziesz na urlop. W tej lekcji dowiesz się, jakie są przyimki czasu w niemieckim i poznasz mnóstwo przykładów z ich użyciem. Dowiesz się też, które przyimki łączą sięz jakim przypadkiem.
Sprawdź swoją wiedzę w ćwiczeniach na końcu lekcji.
Po co są przyimki czasu?
Przyimki czasu określają punkt w czasie (wann? – kiedy?) lub czas trwania (wie lange? – jak długo?), np.:
- „Wann beginnt der Unterricht? – Um 8 Uhr.“ / „Kiedy zaczyna się lekcja? – O ósmej godzinie.“
- „Ich gehe für eine Stunde spazieren.“ / „Idę na godzinę na spacer.“
- „Seit gestern macht sie eine Diät.“ / „Ona ma od wczoraj dietę.“
Po przyimkach czasu trzeba użyć jednego z trzech przypadków: Genitiv (dopełniacz – czyj?), Dativ (celownik – komu? czemu?) lub Akkusativ (biernik – kogo? co?).
Poznaj najważniejsze przyimki czasu – z przykładami
Każdy przyimek czasu łączy się z konkretnym przypadkiem:
Z Genitivem
Po kilku przyimkach czasu musisz użyć rzeczownika w drugim przypadku niemieckim, czyli dopełniaczu (Genitiv). Odpowiada on na pytanie czyj? (wessen?). Wszystkie te przyimki określają jakiś przedział czasowy:
während (podczas), innerhalb (w ciągu jakiegoś czasu), außerhalb (poza jakimś czasem)
- „Während des Urlaubs ist mein Auto kaputt gegangen.“ / „Podczas urlopu zepsuł mi się samochód.“
- „Innerhalb eines Tages besuchte ich alle meinen Freunde.“ / „W ciągu jednego dnia odwiedziłem wszystkich moich przyjaciół.“
- „Kommen Sie bitte nicht außerhalb der Geschäftszeiten.” / „Proszę nie przychodzić poza godzinami urzędowania.”
Z Dativem
Z trzecim przypadkiem niemieckim, czyli celownikiem – Dativ (komu? czemu? – wem?) łączą się następujące przyimki czasu:
# kiedy? (wann?)
am (w) + dzień tygodnia / pora dnia / data:
- „Am Montag / am Nachmittag / am 1. Juli gehe ich zum Arzt.” / „W poniedziałek / po południu / 1. lipca idę do lekarza.”
im (w) + miesiąc / pora roku:
- „Im Mai / im Frühling ist es warm.“ / „W maju / wiosną jest ciepło.“
in (za) + jakiś odstęp czasu:
- „In 20 Minuten / in einer Woche / in 2 Tagen beginnt das Festival.“ / Za 20 minut / za tydzień / za 2 dni zaczyna się festiwal.“
bei (w trakcie, podczas):
- „Beim Lernen höre ich Musik.“ / „Podczas nauki słucham muzyki.”
nach (po): „Nach der Arbeit gehen wir ins Kino.“ / „Po pracy idziemy do kina.“
vor (przed): „Vor dem Frühstück spaziere ich mit meinem Hund.“ / „Przed śniadaniem spaceruję z moim psem.“
zwischen (między): „Zwischen 8 und 16 Uhr kommt mein Paket an.“ / „Między 8 a 16 przyjdzie moja paczka.“
# od kiedy? (ab wann?) / do kiedy? (bis wann?)
ab (od): „Ab nächster Woche gehe ich ins Fitnessstudio.“ / „Od przyszłego tygodnia będę chodziła na siłownię.” (coś zacznie się w przyszłości)
seit (od): „ Seit dem letzten Montag habe ich Rückenschmerzen.“ / „Od zeszłego poniedziałku mam bóle pleców.“ (coś zaczęło się w przeszłości)
von … an (od): „Von heute an soll es viel regnen.“ / „Od dzisiaj ma dużo padać.“
bis zu (do, aż do): „Du musst bis zum Ende warten.“ / „Musisz czekać do końca.“
von … bis (od … do): „Er arbeitet von 7 bis 14 Uhr.“ / „On pracuje od 7 do 14 godziny.“
Z Akkusativem
Z czwartym przypadkiem niemieckim, czyli biernikiem – Akkusativ (kogo? co? – wen? was?) łączą się następujące przyimki czasu:
# kiedy? (wann?)
um (o) + (dokładna) godzina:
- „Um 15 Uhr endet die Besprechung.“ / „O godzinie 15 kończy się narada.”
gegen (około) + pora dnia / (niedokładna) godzina:
- „Gegen Mittag / 10 Uhr kam meine Mutter.“ / „Około południa / koło 10 godziny przyszła moja mama.”
# jak długo? (wie lange?)
für (przez / na jakiś okres czasu):
- „Für zwei Tage / eine Stunde bin ich nicht zu erreichen.“ / „Przez 2 dni / na godzinę jestem niedostępna.“
über (ponad – dłużej niż jakiś okres czasu):
- „Der Hausbau wird über ein Jahr dauern.“ / „Budowa domu będzie trwała ponad rok.“
bis (do): „Bis nächsten Monat muss ich etwas Geld verdienen.“ / „Do następnego miesiąca muszę zarobić trochę pieniędzy.”
Zajrzyj też do lekcji przyimki miejsca w niemieckim i sprawdź, jak opisać, gdzie coś się znajduje.
Podsumowanie
- Przyimki czasu pomagają określić kiedy coś się wydarzy(ło) lub od kiedy do kiedy coś trwa(ło).
- Odpowiadają na pytania: kiedy? (wann?) lub jak długo? (wie lange?).
- Wymagają użycia po nich rzeczownika w konkretnym przypadku: Genitivie, Dativie lub Akkusativie.
Przyimki czasu – ćwiczenia
Ćwiczenie czyni mistrza! Przygotowałam dla Ciebie darmowe ćwiczenia online na przyimki miejsca – z rozwiązaniami i bez rejestracji. Kliknij tutaj i poćwicz przyimki miejsca w niemieckim online: interaktywne ćwiczenia na przyimki miejsca.
Najczęściej zadawane pytania – znasz odpowiedzi?
Co to są przyimki czasu?
Są to krótkie słówka, jak „um” (o), „am” (w), „nach” (po), pomagające określić okoliczności czasowe jakiegoś zdarzenia.
Jaką funkcję pełnią przyimki czasu?
Określają one punkt w czasie – kiedy coś się wydarzyło lub czas trwania – od kiedy? do kiedy? jak długo? Przykład: seit gestern (od wczoraj), um 8 Uhr (o ósmej), für eine Stunde (na godzinę).
Które przyimki czasu łączą się z Genitivem?
Z przypadkiem Genitiv, czyli dopełniaczem łączą się przyimki czasu jak: während (podczas), innerhalb (w ciągu jakiegoś czasu), außerhalb (poza jakimś czasem). Przykład: Während des Urlaubs ist mein Auto kaputt gegangen. (Podczas urlopu zepsuł mi się samochód.)
Które przyimki czasu łączą się z Dativem?
Z przypadkiem Dativ, czyli celownikiem łączą się przyimki czasu jak: am (w), im (w), in (za), bei (podczas), nach (po), vor (przed), zwischen (między), ab/seit (od). Przykład: Nach der Arbeit gehen wir ins Kino. (Po pracy idziemy do kina.)
Które przyimki czasu łączą się z Akkusativem?
Z przypadkiem Akkusativ, czyli biernikiem łączą się przyimki czasu jak: um (o), gegen (około), für (przez jakiś czas), über (ponad), bis (do). Przykład: Gegen 10 Uhr kam meine Mutter. (Około 10 godziny przyszła moja mama.)