Rzeczowniki złożone w niemieckim pomogą Ci wyrazić coś w krótszy sposób. W tej lekcji dowiesz się, jak je się tworzy oraz jak łatwo „odgadnąć” ich znaczenie i rodzajnik. Poznasz też 20 najpopularniejszych rzeczowników złożonych, a na końcu znajdziesz ćwiczenia na rzeczowniki złożone.
Rzeczowniki złożone – Proste wyjaśnienie
Rzeczowniki złożone (Komposita) to rzeczowniki składające się z dwóch lub więcej wyrazów.
Zobacz:
- das Kind + das Zimmer = das Kinderzimmer (pokój dziecięcy)
- warten + das Zimmer = das Wartezimmer (poczekalnia)
- schlafen + das Zimmer = das Schlafzimmer (sypialnia)
To tak jakbyś budował/-a z klocków lego za każdym razem coś zupełnie innego (rzeczownik o innym znaczeniu).
W języku niemieckim aż roi się od rzeczowników złożonych. Przydadzą Ci się one, by powiedzieć coś krócej, np.
zamiast:
- ein Zimmer für Gäste (pokój dla gości)
powiesz:
- ein Gästezimmer
Jak tworzy się rzeczownik złożony?
A oto instrukcja budowy rzeczowników złożonych (Komposita):
określenie rzeczownika (możliwe różne części mowy) + rzeczownik podstawowy
A w praktyce wygląda to tak:
- das Frühstück (śniadanie) + die Pause (przerwa) = die Frühstückspause (przerwa śniadaniowa)
Pierwszy wyraz jest tu określeniem drugiego (przerwa – jaka? – śniadaniowa).
- das Frühstück + die Pause = die Frühstück – s – pause (przerwa śniadaniowa)
- die Straße + die Bahn = die Straße – n – bahn (tramwaj)
Przychodzą Ci już do głowy jakieś rzeczowniki złożone, których już używałaś/-eś w życiu codziennym, zanim poznałaś/-eś tą konstrukcję? 🙂
Złożony tylko z rzeczowników
Wiesz już, że rzeczownik złożony można zbudować z różnych części mowy (dwóch lub więcej!). Przyjrzyjmy się teraz dokładniej konstrukcjom z samych rzeczowników:
- das Haus (dom) + die Aufgabe (zadanie) = die Hausaufgabe (zadanie domowe)
- 1) das Haus (dom) + 2) die Tür (drzwi) + 3) der Schlüssel (klucz) = der Haustürschlüssel (klucz do drzwi wejściowych / od domu)
Tu każdy wyraz jest określeniem kolejnego:
2) drzwi – jakie? – 1) od domu
3) klucz – jaki? – 1+2) do drzwi od domu
Złożony też z innych części mowy
Tak jak nasze klocki lego mają różne kolory, tak i rzeczowniki złożone zbudujesz też z różnych innych części mowy:
czasownik (bez –en) + rzeczownik podstawowy
- bad-en (kąpać się) + das Zimmer (pokój) = das Badezimmer (łazienka)
przymiotnik + rzeczownik podstawowy
- rot (czerwony) + der Wein (wino) = der Rotwein (czerwone wino)
przyimek + rzeczownik podstawowy
- neben (obok) + der Satz (zdanie) = der Nebensatz (zdanie poboczne)
Jak łatwo rozszyfrować znaczenie i rodzajnik rzeczownika złożonego?
Nie wiesz, co oznacza jakiś rzeczownik złożony? Rozszyfruj najpierw znaczenie jego poszczególnych części! Zdradzę Ci bardzo prosty sposób:
Weźmy na przykład: der Wintermantel
- podziel wyraz na osobne części: Winter + Mantel
- przetłumacz ostatni wyraz: Mantel = płaszcz
- zadaj sobie pytanie „jaki? / jaka? / jakie?”: jaki płaszcz?
- przetłumacz pierwszy wyraz: Winter = zima
- czyli der Wintermantel = płaszcz zimowy
A jak rozpoznać rodzajnik rzeczownika złożonego?
20 popularnych rzeczowników złożonych używanych na co dzień – znasz je?
Rzeczowniki złożone nie są wymyślną konstrukcją, której używają tylko prawdziwi wyjadacze językowi. One są wszędzie i jestem pewna, że sam/-a już nie raz ich użyłaś/-eś, wcale o tym nie wiedząc? 🙂 Wybrałam dla Ciebie 20 popularnych rzeczowników złożonych:
- Der Kleiderschrank – szafa na ubrania
- Das Kinderzimmer – pokój dziecięcy (również inne pomieszczenia w domu to w większości rzeczowniki złożone – das Schlafzimmer, das Wohnzimmer, das Gästezimmer, das Badezimmer)
- Das Geburtstagsgeschenk – prezent urodzinowy
- Die Kaffeepause – przerwa na kawę
- Das Reinigungsmittel – środek do czyszczenia
- Der Bahnhof – dworzec kolejowy
- Die Jahreszeit – pora roku
- Das Wochenende – weekend (koniec tygodnia)
- Der Autoschlüssel – kluczyk samochodowy
- Der Blumenstrauß – bukiet kwiatów
- Der Käsekuchen – sernik
- Der Briefkasten – skrzynka na listy
- Die Tischdecke – obrus
- Das Holzfenster – okno drewniane
- Das Wartezimmer – poczekalnia
- Die Kaffeetasse – filiżanka kawy (do kawy)
- Die Winterschuhe – buty zimowe
- Der Kühlschrank – lodówka
- Der Arbeitsplatz – miejsce pracy
A jeśli masz samochód, to na pewno masz też (usiądź, zanim przeczytasz :-)):
20. die Kraftfahrzeughaftpflichtversicherung – ubezpieczenie samochodu od odpowiedzialności cywilnej
Poznaj tez inne sposoby tworzenia niemieckich rzeczowników! Przejdź tutaj do lekcji: Rzeczowniki odczasownikowe w języku niemieckim lub: Rzeczowniki od przymiotników i imiesłowów w języku niemieckim.
Podsumowanie
- Rzeczowniki złożone składają się z dwóch lub więcej wyrazów, będących różnymi częściami mowy.
- Ostatni wyraz to rzeczownik podstawowy, a wszystkie wyrazy przed nim są jego określeniami.
- Rodzajnik rzeczownika złożonego jest zawsze taki sam, jak ostatniego rzeczownika (podstawowego).
Czas na ćwiczenia na rzeczowniki złożone!
Poćwicz online rzeczowniki złożone! Kliknij tutaj i przejdź do darmowych ćwiczeń z rozwiązaniami.
Najczęściej zadawane pytania
Co to są rzeczowniki złożone?
W języku niemieckim występuje dużo rzeczowników, które składają się dwóch lub więcej wyrazów, np. schlafen (spać) + das Zimmer (pokój) = das Schlafzimmer (sypialnia). Są to właśnie rzeczowniki złożone.
Po co używa się się rzeczowników złożonych?
Dzięki nim powiesz coś krócej i prościej, np. zamiast: przerwa (die Pause), podczas której je się śniadanie (das Frühstück) użyj jednego rzeczownika złożonego: die Frühstückspause (przerwa śniadaniowa).
Jak zbudować rzeczownik złożony?
Potrzebujesz jeden rzeczownik podstawowy i jego określenie (np. czasownik lub inny rzeczownik), które stoi jako pierwsze: der Sommer (lato) + das Kleid (sukienka) = das Sommerkleid (jaka sukienka? letnia) O rodzajniku rzeczownika złożonego decyduje zawsze rzeczownik na ostatnim miejscu (tutaj: das Kleid).
Jakie są przykłady na rzeczowniki złożone?
Kilka z popularnych rzeczowników złożonych w niemieckim to: die Hausaufgabe, der Geburtstag, die Kaffeepause, das Wartezimmer, die Mittagspause, die Sommerferien, das Wochenende, der Käsekuchen, die Winterschuhe, der Briefkasten itd.