W tej lekcji dowiesz się najistotniejszych informacji o czasownikach rozdzielnie złożonych i czasownikach nierozdzielnie złożonych w języku niemieckim. Na końcu czeka na Ciebie kilka interaktywnych ćwiczeń.Chcesz nauczyć się więcej? Ta lekcja jest częścią kursu: Gramatyka B1/B2 .
Czasowniki rozdzielnie złożone niemiecki – które to są?
Czasowniki rozdzielnie złożone (trennbare Verben) to czasowniki z małym słówkiem zaraz przed nimi (przedrostek). Przedrostek (Präfix) podczas odmiany czasownika oddziela się od niego i idzie na koniec zdania:
Dzięki tym przedrostkom można stworzyć czasownik o zupełnie innym znaczeniu! Nie wierzysz?
Na pewno znasz czasownik “sehen”. Jeśli dodasz do niego słówko “fern” to powstanie “fernsehen”: fern + sehen = fernsehen
„Sehen” oznacza widzieć, a „fernsehen” oglądać telewizję – dzięki przedrostkowi „fern”. Sprytnie prawda? 🙂
Niektóre z przedrostków czasem opuszczają na chwilę czasownik i idą sobie na przykład na koniec zdania czasowniki rozdzielnie złożone :
- “Ich kaufe in diesem Laden ein”. (“ein-” to jeden z przedrostków, które się rozdzielają, więc jest na końcu zdania)
Niektóre z przedrostków wiernie towarzyszą czasownikowi i nigdy go nie opuszczają czasowniki nierozdzielnie złożone
- “Ich empfehle dir diesen Laden. (“emp-” to jeden z przedrostków, które się nie rozdzielają, więc jest wraz z czasownikiem)
To teraz wypadałoby zapytać..
Skąd wiadomo, kiedy przedrostek się oddziela od czasownika, a kiedy nie?
O tym decyduje sam przedrostek. Poniżej znajdziesz listę tych, które się oddzielają od czasowników i tych, które się nie oddzielają.
Czasowniki rozdzielnie złożone niemiecki – lista
Przedrostki, które się oddzielają od czasownika to na przykład :
- ab|fahren
- an|rufen
- auf|wachen
- aus|ziehen
- bei|bringen
- ein|kaufen
- los|fahren
- mit|kommen
- her|bringen
- hin|gehen
- zu|lassen
Czasowniki rozdzielnie złożone niemiecki – przykłady zdań
I jak już się rozdzielą te przedrostki, to gdzie lądują? Przeważnie na końcu zdania:
w czasie teraźniejszym Präsens
- AUFSTEHEN: „Ich stehe auf.” / Wstaję.
- AUFMACHEN: „Er macht die Flasche auf.” / On otwiera butelkę.
- ZURÜCKFAHREN: „Ich fahre zurück.” / Jadę z powrotem.
w czasie Präteritum
- AUFSTEHEN: „Ich stand auf.” / Wstałam.
- AUFMACHEN: „Er machte die Flasche auf.” / On otworzył butelkę.
- ZURÜCKFAHREN: „Ich fuhr zurück.” / Pojechałam z powrotem.
- AUFSTEHEN: „Steh auf!” / Wstawaj!
- AUFMACHEN: „Mach die Tür auf!” / Otwórz drzwi!
- ZURÜCKFAHREN: „Fahr zurück.” / Jedź z powrotem.
w czasie Perfekt
- AUFSTEHEN: „Ich bin aufgestanden.” / Wstałem.
- AUFMACHEN: „Er hat die Flasche aufgemacht” / On otworzył butelkę.
- ZURÜCKFAHREN: „Er ist zurückgefahren.”/ On pojechał z powrotem.
w zdaniu pobocznym (Nebensatz)
- AUFSTEHEN: „Ich habe gehört, dass du um 8:00 aufstehst.”
- AUFMACHEN: „Ich kann jetzt nicht spielen, weil ich die Flasche aufmache.”
- ZURÜCKFAHREN: „Ich habe gehört, dass du zurückfährst.”
Zaraz, ale właściwie dlaczego na przykład w zdaniu pobocznym czy w Perfekt, te przedrostki jednak się nie oddzieliły?
Czy przedrostki zawsze się oddzielają?
Przedrostki oddzielają się tylko wtedy, gdy sam czasownik się zmienia (odmienia przez osoby). Jeśli przedrostki są w jakimś bezokoliczniku w zdaniu czy Partizip II to się nie rozdzielają.
Mmmm…bezokolicznik, Partizip II – co takiego? 🙂 Bezokolicznik to taka bezosobowa forma czasownika, zawsze poznasz ją po końcówce “en”. A Partizip II to ten czasownik z “ge-”:
- „Ich kaufe ein.” (“einkaufe” to odmieniony czasownik. Odmieniony, bo jest swoją formą “podpasowany” to konkretnej osoby, w tym przypadku do “Ich”. A zatem przedrostek “ein” się oddziela)
- “Du kaufst ein.” (“einkaufst” to odmieniony czasownik. Odmieniony, bo jest swoją formą “podpasowany” to konkretnej osoby, w tym przypadku do “du”. A zatem przedrostek “ein” się oddziela)
- „Ich habe eingekauft.”(“eingekauft” to nie jest odmieniony czasownik – to Partizip II. A zatem przedrostek “ein” się nie oddziela)
- „Ich werde einkaufen.” (“einkaufen” to nie jest odmieniony czasownik – to bezokolicznik, czyli taka forma bezosobowa, jaką widzisz w słowniki. A zatem przedrostek “ein” się nie oddziela)
- „Hast du gehört, dass ich früh aufstehe?”
Więcej na temat kolejności wyrazów w niemieckim zdaniu dowiesz się tutaj: Szyk zdania w niemieckim.
Czasowniki rozdzielnie złożone z czasownikami modalnymi
Skoro w bezokoliczniku przedrostek zostaje z czasownikiem, to w zdaniu z czasownikiem modalnym też tak będzie.
- “Ich muss einkaufen” ( “muss” to czasownik modalny i to on jest odmieniony, “einkaufen” to bezokolicznik, więc przedrostek się nie oddziela)
- „Kannst du bitte die Tür aufmachen?” ( “kannst” to czasownik modalny w odmienionej formie, “einkaufen” to bezokolicznik, więc przedrostek się nie oddziela)
Czasowniki nierozdzielnie złożone niemiecki – lista
Przedrostki, które nie oddzielają się od czasownika to:
- besuchen
- empfangen
- entkommen
- erteilen
- gefallen
- missverstehen
- verfahren
- zerreißen
Czasowniki, które mogą być rozdzielnie lub nierozdzielnie złożone
Jest pewna grupa przedrostków, które nie mogą się zdecydować – raz rozdzielają się od czasownika, a raz nie. Oto one:
- durch-
- hinter-
- über-
- um-
- unter-
- voll-
- wider-
- wieder-
Jak zrobić Partizip II od czasownika rozdzielnie i nierozdzielnie złożonego?
Partizip II to ta forma czasownika z “-ge” – “gemacht” itp. Więcej przeczytasz o niej tutaj.
Jak może pamiętasz , Partizip II jest potrzebny, żeby stworzyć zdanie w Perfekt:
- “Ich habe gekauft” (“gekauft” to przykład Partizip II)
No i teraz, jak zrobić Partizip II jeśli czasownik jest rozdzielnie lub nierozdzielnie złożony?
Partizip II z czasownikami rozdzielnie złożonymi
“ge-” wstawiasz między przedrostek a czasownik:- wegfahren: weg + ge + fahren = weggefahren (Partzip II )
- aussuchen: aus + ge + sucht = ausgesucht (Partzip II )
- mitkommen: mit + ge + kommen = mitgekommen (Partzip II )
Partizip II z czasownikami nierozdzielnie złożonymi
nie wstawiasz żadnego “ge”:- besuchen = besucht (Partzip II )
- entkommen = entkommen (Partzip II )
- erteilen = erteilt (Partzip II )
Czasowniki rozdzielnie złożone niemiecki – podsumowanie
- Do wielu czasowników w języku niemieckim dodaje się przedrostki.
- Po dodaniu przedrostka może całkowicie zmienić się znaczenie czasownika.
- Czasowniki z przedrostkami dzieli się na rozdzielnie i nierozdzielnie złożone
- Czasowniki rozdzielnie złożone to te, w których przedrostek oddziela się od czasownika
- Czasowniki nierozdzielnie złożone to te, w których przedrostek nie oddziela się od czasownika
- Przedrostki oddzielają się tylko w odmienionym czasowniku i idą wtedy na koniec zdania
- Przedrostki nie oddzielają się w bezokoliczniku, Partizip II oraz kiedy czasownik z przedrostkiem jest na końcu zdania
Ćwiczenia na czasowniki rozdzielnie złożone
Chcesz poćwiczyć czasowniki rozdzielnie złożone? Tutaj znajdziesz interaktywne ćwiczenia na czasowniki rozdzielnie i nierozdzielnie złożone.
Wasze najczęściej zadawane pytania o czasowniki rozdzielnie i nierozdzielnie złożone
Co to są czasowniki rozdzielnie lub nierozdzielnie złożone w niemieckim?
Czasowniki rozdzielnie złożone, to czasowniki z przedrostkiem, który oddziela się od nich i idzie na koniec zdania, np. aufstehen – Ich stehe früh auf. W czasownikach nierozdzielnie złożonych przedrostek ten nie oddziela się od reszty, np. empfehlen – Ich empfehle dir diesen Elektriker.
Jak poznać czy czasownik jest rozdzielnie czy nierozdzielnie złożony?
To zależy od przedrostka. Czasowniki rozdzielnie złożone to np. abfahren, anrufen, einkaufen, mitkommen, zulassen itd. Czasowniki nierozdzielnie złożone to np. besuchen, empfehlen, entkommen, missverstehen, zerreißen itd.
Jak wygląda zdanie z czasownikiem rozdzielnie złożonym?
Przedrostek, który się oddziela od czasownika idzie na koniec zdania, np. Ich kaufe ein. W zdaniu pobocznym z szykiem końcowym (czasownik idzie na koniec) przedrostek zostaje przy czasowniku i idzie razem z nim na koniec zdania, np. Ich weiß, dass sie früh aufsteht.
Jak ułożyć zdanie z czasownikiem rozdzielnie złożonym w Perfekt?
W czasie przeszłym Perfekt „ge-„ z formy czasu przeszłego Partizip II (np. „stehen” jako Partizip II to „gestanden”, a „aufstehen” to „aufgestanden”) wchodzi pomiędzy przedrostek a resztę czasownika i razem idą na koniec zdania. Czasownik posiłkowy sein/haben jest jak zawsze na drugim miejscu w zdaniu.
Zaraz pod:
No i teraz, jak zrobić Partizip II jeśli czasownik jest rozdzielnie lub nierozdzielnie złożony?
Partizip II z czasownikami rozdzielnie złożonymi
znalazłam błąd – weggefahren zostało skopiowane 3 razy dla 3 różnych czasowników
Dziękuje za ten blog jest bardzo przydatny i go uwielbiam <3
dziękuję za Twoje sokole oko 🙂 pozdrawiam, Ania
Mam za 20 minut sprawdzian z Partizip II, mam nadzieję, że to mi rozjaśniło co nieco haha
Blog bardzo lubię i chętnie tu zaglądam, lecz ciągle nie daje mi spokoju pewna kwestia: dlaczego w zdaniu pobocznym (Nebensatz) są odmienione formy czasowników: aufstehst, aufmache, zurückfährst?
będę wdzięczna za odpowiedź 🙂
Pozdrawiam i dziękuję 🙂
Prosze o jakis TIP jak zapamietac te przedrostki? Tzn. jak polaczyc przedrostek z odpowiednim znaczeniem slowa? Czesto po prostu zapominam dodac na koncu przedrostka lub przedrostki sie mieszaja. Jak to jest, ze Niemcom przychodzi to tak naturalnie?
np. enthalten / erhalten, ausheben / aufheben
Hej, nigdy nie ucz się z list i nie na jeden rzut, tylko naturalnie. Na przykład słuchasz coś w radiu, oglądasz serial na Netflix, i nagle wyłapujesz taki czasownik. Zapisujesz gdzieś, ja zapisuję „na szybko” nowe słowa w notatkach w telefonie. Następnie jak masz czas, najlepiej na drugi dzień, patrzysz co dokładnie znaczy ten czasownik i układasz zdania. Powtarzasz przez kolejne dni na fiszkach.
Hej, dzisiaj natrafiłem na ten sam problem 🙂 Jeżeli ktoś jest początkujący, to nie ma innego wyjścia niż uczyć się z list lub podręcznika, bo dopiero osłuchuje się z językiem. Fiszki się super sprawdzają, ale żeby powtarzać informację, a nie ją kodować. Jeżeli chodzi o kodowanie czasowników złożonych, to z mojego krótkiego stażu nauki niemieckiego, często nie mają one ze sobą wiele wspólnego, stąd tworzę po prostu historyjkę ze wszystkimi czasownikami np. „Wstaję rano (aufstehen), następnie stoję (stehen) na przystanku autobusowym i jadę na egzamin, a następnie go zdaję (bestehen)”. Pewnie są inne tłumaczenia tych słów, ale ja miałem akurat takie na fiszkach (moim zdaniem to nawet lepiej jak źle zakodujemy informację, a potem skorygujemy ją przez naukę na błędach, o ile oczywiście nie jest to jakiś zły nawyk, który potem trudno wyplenić).
Dokładnie, dużo lepiej uczyć się słόwek w naturalnych, codziennych sytuacjach, np. wstajesz i mόwisz: Ich stehe auf. 🙂