Wiesz, że w języku niemieckim musisz po pewnych czasownikach użyć rzeczownika w konkretnym przypadku? W tej lekcji dowiesz się wszystkiego o czasownikach z Genitivem. Wyjaśnię Ci na prostych przykładach, jak używać w zdaniu czasowniki z Genitivem i jak sprytnie uprościć takie zdanie. Na końcu czekają na Ciebie ćwiczenia na czasowniki z Genitivem.
Czasowniki z Genitivem w języku niemieckim – które to są i czemu musisz je poznać?
Czasowniki z Genitivem – o co tu chodzi? Już tłumaczę. W języku niemieckim po niektórych czasownikach trzeba użyć dopełnienia (rzeczownika) w jednym z czterech przypadków.
Po polsku też zawsze stosujesz odpowiedni przypadek i mówisz, np. wymagam kogo? czego? zaangażowania, a nie komu czemu? zaangażowaniu. To „dopasowanie” przypadku nazywa się rekcją czasownika.
W tej lekcji poznasz czasowniki, które łączą się z dopełniaczem (Genitiv). Genitiv to drugi przypadek w języku niemieckim, który odpowiada na pytanie kogo? czego? czyj?
Przykład:
- „Ihre Eltern erfreuen sich bester Gesundheit.“ / „Jej rodzice cieszą się doskonałym zdrowiem.“
- „Dieses System bedarf einer genauen Überprüfung.“ / Ten system wymaga dokładnego sprawdzenia.“
No to zobaczmy, które czasowniki konkretnie łączą się z Genitivem.
Lista najważniejszych czasowników z Genitivem
Podczas gdy wiele czasowników wymuszających użycie np. celownika (Dativ) lub biernika (Akkusativ) pokrywa się z językiem polskim, to z dopełniaczem (Genitiv) nie jest już tak łatwo.
Dobra wiadomość jest taka, że czasowników wymagających użycia dopełniacza jest niewiele. Do tego większość z nich jest rzadko używana, a jeśli już, to są one przeważnie zastępowane prostszą konstrukcją. Jakie to czasowniki? Zobacz:
gedenken (wspominać), bedürfen (wymagać, potrzebować), anklagen (oskarżać), bezichtigen (posądzać o coś), überführen (udowodnić czyjąś winę), beschuldigen (obwiniać kogoś o coś), verdächtigen (podejrzewać o coś), sich bedienen (posługiwać się), sich erfreuen (cieszyć się czymś), sich entsinnen (przypominać sobie), sich erbarmen (zlitować się), sich schämen (wstydzić się), sich annehmen (podjąć się czegoś)
A tutaj kilka przykładów:
- „Sie schämt sich (kogo? czego?) ihrer Aussage.“ / „Ona wstydzi się (kogo? czego?) jej wypowiedzi.” (takie samo pytanie i przypadek w obu językach: dopełniacz / Genitiv)
- „Wir gedenken (kogo? czego?) der Toten.” / „Wspominamy (kogo? co?) zmarłych.“ (różne pytania i przypadki w każdym języku – w niemieckim: dopełniacz / Genitiv, a w polskim: biernik / Akkusativ)
- „Die Polizei verdächtigt ihn eines Diebstahls.“ / „ Policja podejrzewa go o kradzież.“
- „Man klagt ihn des Mordes an.“ / „Oskarża się go o morderstwo.“
Jak zastąpić czasownik z Genitivem?
Jak widzisz, powyższe przykłady brzmią bardzo oficjalnie i jak na język codzienny mało naturalnie.
Faktycznie najczęściej czasowniki z Genitivem są zastępowane innymi konstrukcjami bez tego przypadku, np. czasownikiem o podobnym znaczeniu lub z jakimś przyimkiem.
W tabelce znajdziesz kilka przykładowych konstrukcji zdań, których możesz użyć zamiast czasownika z Genitivem:
Alternatywne konstrukcje dla czasowników z Genitivem | ||||
Czasownik z Genitivem | Przykład | Alternatywna konstrukcja | Przykład | Tłumaczenie |
gedenken | Wir gedenken der Toten. | sich erinnnern an + Akkusativ | Wir erinnern uns an die Toten. | Wspominamy zmarłych. |
sich schämen | Sie schämt sich ihrer Aussage. | sich schämen für + Akkusativ | Sie schämt sich für Ihre Aussage. | Ona wstydzi się swojej wypowiedzi / za swoją wypowiedź. |
bedürfen | Dieses System bedarf einer genauen Überprüfung. | Passivsatz | Dieses System muss überprüft werden. | Ten system wymaga sprawdzenia / musi zostać sprawdzony. |
sich erinnern | Ich erinnere mich des Namens meiner Tante nicht mehr. | sich erinnern an + Akkusativ | Ich erinnere mich nicht mehr an den Namen meiner Tante. | Nie przypominam sobie imienia mojej ciotki. |
anklagen | Man klagt ihn des Mordes an. | anklagen wegen + Genitiv | Man klagt ihn wegen des Mordes an. | Oskarża się go o morderstwo / w związku z morderstwem. |
Jak zbudować zdanie z dopełnieniem w Genitivie?
Zdanie z dopełnieniem w Genitivie nie różni się pod względem budowy niczym od normalnego zdania oznajmującego w języku niemieckim. Musisz tylko zachować odpowiednią kolejność wyrazów:
- miejsce: podmiot (kto? co?)
- miejsce: orzeczenie = czasownik (co robi?)
- miejsce: dopełnienie w Akkusativie (nie zawsze!)
- miejsce: dopełnienie w Genitivie
Przykłady:
- „Ich erinnere mich ihres Namens.“ / „Przypominam sobie jej imię.“
- „Ich verdächtige den Mann des Diebstahls.“ / „Podejrzewam tego mężczyznę o kradzież.“
Pytanie natomiast zbudujesz tak jak zawsze, zamieniając pozycję podmiotu z orzeczeniem:
- „Erinnerst du dich ihres Namens?” / „Przypominasz sobie jej imię?”
Koniecznie poznaj także:
- czasowniki z Nominativem
- czasowniki z Dativem
- czasowniki z Akkusativem
- czasowniki z Dativem i Akkusativem
Podsumowanie
- Po części czasowników w języku niemieckim trzeba użyć wyrazu w konkretnym przypadku, np. w Genitivie. Nazywa się to rekcją czasownika.
- Większość czasowników łączących się w języku niemieckim z Genitivem, wymaga w języku polskim użycia innego przypadku, dlatego też czasowników tych trzeba nauczyć się na pamięć.
- Zdania z czasownikami wymuszającymi Genitiv można przeważnie uprościć, używając innej konstrukcji.
Czasowniki z Genitivem – ćwiczenia
Gotowa/-y na na sprawdzenie swojej wiedzy? Tutaj znajdziesz interaktywne ćwiczenia na czasowniki z Genitivem.
Najczęściej zadawane pytania – znasz odpowiedzi?
Które czasowniki łączą się z Genitivem i co to oznacza?
Niektóre niemieckie czasowniki wymagają użycia Genitivu (dopełniacz), czyli rzeczownik po takim czasowniku musi być odmieniony właśnie w tym przypadku. Czasowników łączących się z Genitivem jest niewiele. Są to: gedenken (wspominać), bedürfen (wymagać, potrzebować), anklagen (oskarżać), bezichtigen (posądzać o coś), überführen (udowodnić czyjąś winę), beschuldigen (obwiniać kogoś o coś), verdächtigen (podejrzewać o coś), sich bedienen (posługiwać się), sich erfreuen (cieszyć się czymś), sich entsinnen (przypominać sobie), sich erbarmen (zlitować się), sich schämen (wstydzić się), sich annehmen (podjąć się czegoś).
Jak użyć czasownika z Genitivem w zdaniu?
Weźmy na przykład czasownik „gedenken” (wspominać). Musi on być standardowo odmieniony w odpowiedniej osobie i stać na drugim miejscu w zdaniu. Rzeczownik (wraz z jego rodzajnikiem), który stoi zaraz za tym czasownikiem, trzeba odmienić odpowiednio przez przypadki – potrzebny nam jest 2. przypadek Genitiv. Reszta elementów budowy zdania jest taka jak zawsze. Przykład: Wir gedenken der Toten. (Wspominamy zmarłych.). Jeśli w zdaniu są dwa dopełnienia: jedno w Akkusativie, a drugie w Genitivie, to ten rzeczownik w Akkusativie stoi z reguły jako pierwszy.
Czy można jakoś zastąpić czasowniki z Genitivem?
Tak. Na co dzień są one faktycznie rzadko używane. Często zastępuje się je inną, prostszą konstrukcją, np. czasownikiem o podobnym znaczeniu, który wymaga użycia innego przypadku niż Genitiv. Przykład: Wir erinnern uns an die Toten. (zamiast: Wir gedenken der Toten.).