Wyrażenia czasownikowo-rzeczownikowe to częste „zjawisko” w języku niemieckim. Pomogą Ci one wyrazić jakiś czasownik w inny sposób i wzbogacą Twoją wypowiedź. W tej lekcji dowiesz się, co to są wyrażenia czasownikowo-rzeczownikowe i poznasz te najczęściej używane na co dzień.
Na koniec mam dla Ciebie ćwiczenia na wyrażenia czasownikowo-rzeczownikowe.
Co to są wyrażenia czasownikowo-rzeczownikowe w niemieckim?
Co się kryje pod nazwą wyrażenia czasownikowo-rzeczownikowe (Nomen-Verb-Verbindungen)? Są to „związki” rzeczownika z czasownikiem. W tym „związku” zawsze rządzi rzeczownik, a czasownik mu tylko pomaga. Dlaczego? Bo to właśnie rzeczownik w tych wyrażeniach jest utworzony od czasownika, którym można po prostu zastąpić ten cały zwrot, np.:
- wyrażenie „zu Ende bringen” = czasownik „beenden” (to samo znaczenie „doprowadzić do końca, zakończyć”)
- wyrażenie „eine Antwort geben” = czasownik „antworten“ (to samo znaczenie „dać odpowiedź, odpowiedzieć”)
- wyrażenie „eine Frage stellen“ = czasownik „fragen“ (to samo znaczenie „zadać pytanie, spytać”)
Zanim przejdziemy do najczęściej używanych wyrażeń czasownikowo-rzeczownikowych w języku niemieckim, to mam dla Ciebie jeszcze kilka ważnych szczegółów. Zobacz sam/-a.
Co musisz o nich wiedzieć?
Z połączeniami czasowników i rzeczowników spotkasz się w języku niemieckim dosyć często. W następnym akapicie przygotowałam dla Ciebie listę tych, które najbardziej Ci się przydadzą.
Ale zanim przejdziesz do listy, mam jeszcze dla Ciebie kilka uwag – dzięki nim jeszcze szybciej zrozumiesz poniższą tabelkę:
# niektóre wyrażenia czasownikowo-rzeczownikowe występują „same” (nie potrzebują żadnego przyimka), np.:
- einen Fehler machen: „Er macht einen großen Fehler.“ / „On robi duży błąd.“
- Platz nehmen: „Nehmen Sie bitte Platz.“ / „Proszę usiąść.“
# po niektórych wyrażeniach czasownikowo-rzeczownikowych musisz użyć konkretnego przypadku, np.:
- in Ruhe lassen (Akk.): „Lass mich bitte in Ruhe.“ / „Zostaw mnie proszę w spokoju.“
- Hilfe leisten (Dat.): „Sie leistet meiner Mutter große Hilfe.“ / „Ona dużo pomaga mojej mamie.“
„mich“ stoi w bierniku (Akkusativ), a „meiner Mutter“ w celowniku (Dativ)
# niektóre wyrażenia czasownikowo-rzeczownikowe łączą się z konkretnym przyimkiem, a rzeczownik po nim musi stać w konkretnym przypadku, np.:
- Lust haben auf + Akk.: „Ich habe Lust auf deinen Eiskaffee.“ / „Mam ochotę na twoją mrożoną kawę.“
- auf der Suche sein nach + Dat.: „Ich bin auf der Suche nach einer Wohnung.“ / „Szukam mieszkania.“
W powyższym przykładzie przed bezokolicznikiem na końcu stoi „zu” – dlaczego? Tego dowiesz się w lekcji: Bezokolicznik z „zu” i bez „zu”.
Lista najpopularniejszych wyrażeń czasownikowo-rzeczownikowych
Wybrane wyrażenia czasownikowo-rzeczownikowe w niemieckim
Wyrażenia czasownikowo-rzeczownikowe Przyimek + przypadek Tłumaczenie
eine Entscheidung treffen podjąć decyzję
Platz nehmen usiąść / zająć miejsce
in Erfüllung gehen spełnić się
einen Beruf ausüben wykonywać zawód
einen Fehler machen / begehen zrobić błąd
sich Mühe geben zadać sobie trud
in der Lage sein być w stanie (coś zrobić)
Hoffung haben mieć nadzieję
ein Angebot ablehnen /annehmen odrzucić / przyjąć propozycję
in Kauf nehmen pogodzić się z czymś / zaakceptować coś
Hilfe leisten (Dat.) pomagać komuś
in Ruhe lassen (Akk.) zostawić kogoś w spokoju
in Anspruch nehmen (Akk.) wykorzystać coś / korzystać z czegoś
zu Ende bringen (Akk.) doprowadzić do końca / zakończyć
Bescheid geben / sagen (Dat.) dać komuś znać / poinformować kogoś
einen Rat geben (Dat.) dać komuś radę
einen Vorschlag machen (Dat.) zaproponować / złożyć komuś propozycję
einen Wunsch erfüllen (Dat.) spełnić czyjeś życzenie
(keine) Ahnung haben von + Dat. (nie) mieć pojęcie o czymś
Abschied nehmen von + Dat. pożegnać się z kimś
Bescheid wissen über + Akk. wiedzieć o czymś / być poinformowanym
sich Gedanken machen über + Akk. zastanawiać się nad czymś
Recht haben auf + Akk. mieć prawo do czegoś
einen (guten/schlechten etc.) Eindruck machen auf + Akk. zrobić na kimś (dobre/złe wrażenie)
einen Antrag stellen auf + Akk. złożyć wniosek o coś
Lust haben auf + Akk. mieć ochotę na coś
Rücksicht nehmen auf + Akk. uwzględniać coś
Vorbereitungen treffen für + Akk. przygotować się na coś
Verständnis haben für + Akk. rozumieć
die Verantwortung übernehmen für + Akk. przejąć odpowiedzialność za coś
sich (keine) Sorgen machen um + Akk (nie) martwić się o coś/kogoś
Angst haben vor + Dat. bać się czegoś
auf der Suche sein nach + Dat. szukać czegoś
(kein) Interesse haben an + Dat. (nie) być zainteresowanym czymś
Przykłady
Chcesz zobaczyć kilka przykładów ze zwrotami czasownikowo-rzeczownikowymi z tabelki? No to zaczynajmy.
- „Wohin fahren wir in den Urlaub? Wir müssen endlich eine Entscheidung treffen!“ / „Dokąd jedziemy na urlop? Musimy w końcu podjąć jakąś decyzję!“
- „Ich bin nicht in der Lage, dir zu helfen.“ / „Nie jestem w stanie ci pomóc.“
- „Kannst Du mir einen Rat geben?“ / „Możesz mi coś doradzić?“
- „Mein neuer Chef hat auf mich einen guten Eindruck gemacht.“ / „Mój nowy szef zrobił na mnie dobre wrażenie.“
- „Wir kommen etwas später. Haben Sie bitte Verständnis für unsere Verspätung.“ / „Przyjdziemy trochę później. Proszę o wyrozumiałość za nasze spóźnienie.“
Podsumowanie
- Wyrażenia czasownikowo-rzeczownikowe to połączenia rzeczownika i czasownika.
- Całe wyrażenie czasownikowo-rzeczownikowe można zastąpić jednym czasownikiem o tym samym (lub podobnym) znaczeniu.
- Po niektórych wyrażeniach czasownikowo-rzeczownikowych trzeba użyć konkretnego przyimka i przypadku.
Wyrażenia czasownikowo-rzeczownikowe – ćwiczenia
Ćwiczenie czyni mistrza! Przygotowałam dla Ciebie darmowe ćwiczenia online do tematu „wyrażenia czasownikowo-rzeczownikowe“ – z rozwiązaniami i bez rejestracji. Kliknij tutaj i poćwicz „wyrażenia czasownikowo-rzeczownikowe“ online: interaktywne ćwiczenia na wyrażenia czasownikowo-rzeczownikowe.
Najczęściej zadawane pytania – znasz odpowiedzi?
Co to jest wyrażenie czasownikowo-rzeczownikowe w niemieckim?
Jest to połączenie rzeczownika z czasownikiem, którym można zastąpić sam czasownik, np. wyrażenie „Hilfe leisten” oznacza to samo co czasownik „helfen”, czyli pomagać.
Po co używa się wyrażeń czasownikowo-rzeczownikowych w niemieckim?
Może wydawać się, że wyrażenia czasownikowo-rzeczownikowe to niepotrzebne utrudnienie skoro można je po prostu wyrazić jednym czasownikiem. Są one często stosowane w oficjalnym języku, ale nie znaczy to, że nie spotyka się ich także w codziennym języku mówionym. Pozwalają one wzbogacić wypowiedź, a także unikać powtórzeń słów.
Jakie są przykłady popularnych wyrażeń czasownikowo-rzeczownikowych w niemieckim?
Kilka przykładów takich wyrażeń to: Hilfe leisten (helfen), eine Entscheidung treffen (sich entscheiden), eine Frage stellen (fragen), eine Antwort geben (antworten), Hoffnung haben (hoffen), Angst haben (sich ängstigen).
Jak wygląda przykładowe zdanie z wyrażeniem czasownikowo-rzeczownikowym?
Przykładowe zdanie to: Er stellt viele Fragen. (On zadaje dużo pytań.) Inny przykład to: Ich habe Hoffnung, dass du kommst. (Mam nadzieję, że przyjdziesz.)