Konjunktiv I

Chcesz opowiedzieć komuś, kto coś inny powiedział? No to musisz poznać Konjunktiv I! W tej lekcji dowiesz się, jak tworzy się zdanie z taką konstrukcją i nauczysz się na prostych przykładach, jak i gdzie jej używać.

Na końcu lekcji znajdziesz ćwiczenia na Konjunktiv I.

Konjunktiv I (tryb przypuszczający) –  Proste wyjaśnienie

Słyszałaś/-eś może kiedyś wyrażenie: „Gott sei Dank!”? „Sei” to właśnie forma od czasownika „sein” w Konjunktiv I, czyli w trybie przypuszczającym. Konjunktiv I to mniej popularny „brat” konstrukcji Konjunktiv II.

Po co Ci ta forma? Jest ona używana głównie w celu przekazania komuś, co jakaś inna osoba powiedziała, np.:

• „Meine Mutter sagte, sie habe heute keine Zeit.“ / „Moja mama powiedziała, że ona nie ma dziś czasu.”

Jest to tzw. mowa zależna. Ok, ale co to dokładnie znaczy i gdzie jeszcze przydaje się ten Konjunktiv I? Zobacz sam/-a.

Kiedy używa się Konjunktiv I?

Konjunktiv I jest używany w języku codziennym raczej rzadko. Często jest on po prostu zastępowany inną konstrukcją.

Z reguły spotkasz Konjunktiv I w wypowiedziach w radio, w telewizji, w gazetach. Konjunktiv I używany jest głównie we wspomnianej już mowie zależnej.

Ma on poza tym jeszcze kilka innych zastosowań. Przyjrzyjmy się im bliżej.

W mowie zależnej

Jak już wiesz, mowa zależna (indirekte Rede) to nic innego, jak przekazywanie wypowiedzi i zdania innych osób, czyli jakaś Marta mówi do Ciebie:

• „Ich bin die schönste Frau auf der Welt!“ / „Jestem najpiękniejszą kobietą na świecie!“

A ty potem mówisz Ani, co powiedziała Marta. Możesz, ale nie musisz zrobić to używając właśnie mowy zależnej.

Oto przykład Konjunktiv I w mowie zależnej: 

• „Marta sagte, sie sei die schönste Frau auf der Welt!“ / „Marta powiedziała, że jest najpiękniejszą kobietą na świecie.“ (zdanie w mowie zależnej)

Po co ta cała mowa zależna?

Przekazując czyjeś zdanie w ten sposób, tak jak w języku polskim, dystansujesz się od tej wypowiedzi, podkreślasz, że nie jest  to Twoje zdanie i że np. nie masz gwarancji, czy jest to prawda. Można by to po polsku przekazać np. tak: „Marta mówi, jakoby była najpiękniejszą kobietą na świecie.” (ale czy tak naprawdę jest?) 😉

„Z tym e-bookiem nie da się nie zrozumieć gramatyki!” -to jeden z setek Waszych komentarzy.♥ Ty też możesz w końcu ogarnąć gramatykę – szybciej i przyjemniej, niż Ci się wydaje.  ➭ Kliknij tutaj i rozhulaj Twój niemiecki! 

Inne zastosowania

Poza tym używa się Konjunktiv I także w:

# niektórych zwrotach:

• „Gott sei Dank!” / „Dzięki Bogu!”
• „Es lebe der Frieden!” / „Niech żyje pokój!“
• „Sei bitte so nett und hol mich morgen ab.“ / „Bądź proszę tak miły i odbierz mnie jutro.“

# porównaniach niezgodnych z rzeczywistością:

• „Er spricht so, als ob er der Klügste auf der Welt sei.“ / „On tak mówi, jakby był najmądrzejszy na świecie.”

Jak tworzy się Konjunktiv I?

Konjunktiv I można zbudować w czasie teraźniejszym, przeszłym i przyszłym. Tak naprawdę, to wiele z form Konjunktiv I nie jest używanych w języku codziennym lub są wyrażane w inny sposób. Niemniej jednak warto chociaż wiedzieć, że taka konstrukcja istnieje i jak się ją buduje w razie gdybyś usłyszał/-a ją np. w radio.

Najczęściej używanym czasownikiem w formie Konjunktiv I jest czasownik „sein”. Jeśli chodzi o osobę, to najczęściej stosuje się Konjunktiv I w 3. osobie l. pojedynczej „er / sie / es” (on / ona / ono).

W teraźniejszości

Żeby utworzyć formę Konjunktiv I od jakiegoś czasownika, musisz odciąć od jego formy w bezokoliczniku końcówkę „-n” i z reguły dodać końcówkę osobową jak przy odmianie w czasie teraźniejszym Präsens, z wyjątkiem 3. osoby l. poj. „er / sie / es” (jest taka sama jak 1. osoba l. poj. „ich“):

• haben – ich habe
• machen – ich mache
• sein – ich sei (!)

Zdanie w Konjunktiv I z reguły rozpoczyna się od „wprowadzenia” (np. ona powiedziała/ on twierdzi / oni mówili), które oddziela się przecinkiem od reszty zdania.

Przykłady Konjunktiv I:

• „Er sagte, er sei glücklich mit seiner Frau.“ / „On powiedział, że on jest szczęśliwy ze swoją żoną.“
• „Sie sagte, sie habe Glück.“ / „Ona powiedziała, że ona ma szczęście.”

W poniższej tabelce znajdziesz odmianę przez osoby kilku przykładowych czasowników:

W czasie przeszłym i przyszłym

W czasie przeszłym i przyszłym potrzebujesz standardowo jednego z czasowników posiłkowych i formy Partizip II lub bezokolicznika.

W poniższej tabelce widzisz przykładowe zdania z Konjunktiv I – w teraźniejszości, w odniesieniu do przyszłości oraz przeszłości. Porównaj je ze sobą i zobacz, czym się różnią w praktyce:

Czym zastąpić Konjunktiv I?

Jeśli nie polubiłaś/-eś tej formy, to nie martw się, Konjunktiv I jest na co dzień naprawdę rzadko używany w języku niemieckim. Jak w takim razie Niemiec przekazałby, co ktoś powiedział, nie męcząc się z tym całym Konjunktivem?

Weźmy na przykład taką wypowiedź:

Marta mówi: „Dieser Fernseher ist mir zu teuer.“ / „Ten telewizor jest dla mnie za drogi.“

Masz dwie opcje – użyj:

1. Tryb oznajmujący (Indikativ) – jest to zupełnie „normalne” zdanie w niemieckim:

• „Marta sagt, dass ihr dieser Fernseher zu teuer ist.“ / „Marta mówi, że ten telewizor jest dla niej za drogi.“

2. Tryb przypuszczający Konjunktiv II

• „Marta sagt, dass ihr dieser Fernseher zu teuer wäre.“ / „Marta mówi, że ten telewizor byłby dla niej za drogi.“

Podsumowanie

• Konjunktiv I to (rzadko stosowana) forma trybu przypuszczającego w języku niemieckim.
•  Używa się go głównie w mowie zależnej, czyli aby przekazać komuś, co ktoś inny powiedział.
• Jest z reguły używany w wiadomościach i radio, natomiast w języku codziennym jest on zastępowany trybem oznajmującym lub przypuszczającym Konjunktiv II.

Konjunktiv I – ćwiczenia

Ćwiczenie czyni mistrza! Przygotowałam dla Ciebie darmowe ćwiczenia online na Konjunktiv I- z rozwiązaniami i bez rejestracji. Kliknij tutaj i poćwicz „temat“ online: interaktywne ćwiczenia z niemieckiego.

FAQ – Najczęściej zadawane pytania