Chcesz komuś opowiedzieć, co się zdarzyło, jak miałaś/-eś pięć lat? W takim razie potrzebujesz zdania okolicznikowego czasu (zdania czasowe/ Temporalsatz). Pod tą tajemniczą nazwą ukrywają się między innymi zdania z „wenn”, zdania z „als” czy zdania z „nachdem”. W tej lekcji nauczysz się budowy Temporalsatz i jego zastosowania w różnych znaczeniach.
Jeśli chcesz sprawdzić swoją wiedzę, to na końcu znajdziesz ćwiczenia na zdania czasowe.
A jeśli chcesz błyskawicznie zrozumieć najważniejsze zasady gramatyki i zacząć mówić po niemiecku to zajrzyj do mojego power e-booka, który pomógł już ponad 1000 osobom poczuć się pewnie w języku niemieckim. 🇩🇪 🔥 Dowiedz się więcej tutaj.
Temporalsatz (zdanie okolicznikowe czasu) – Proste wyjaśnienie
Jeśli chcesz powiedzieć komuś, kiedy się coś zdarzyło lub ile coś trwało, to użyjesz właśnie zdania okolicznikowego czasu (Temporalsatz). Odpowiada ono na pytania: kiedy? od kiedy? do kiedy? jak długo? Spójrz:
- „Seitdem ich dich kenne, bin ich glücklicher.“ / „Od kiedy cię znam, jestem szczęśliwszy.“
No dobra, ale jak zbudować takie zdanie? Jest na to kilka sposobów. Zobacz sam/-a.
Jak tworzy się takie zdania?
Żeby zbudować zdanie czasowe, potrzebujesz spójnik, który połączy zdanie główne i poboczne. Jakie to spójniki? Zobacz sam/-a.
Zdania z „als” – przykłady
Zdania z „als” (kiedy, gdy) to bardzo przydatne zdania czasowe. Poniżej znajdziesz kilka przykładów zdań z „als” z życia wziętych.
Zobacz, tak powiesz tylko w przeszłości, bo to już więcej się nie zdarzy:
- „Als ich vor 5 Jahren im Urlaub war, lernte ich meinen Freund kennen.“ / „Gdy 5 lat temu byłam na urlopie, poznałam mojego przyjaciela.”
- „Als mein Sohn 6 war, hat er gelernt zu schwimmen.“ / „Gdy mój syn miał 6 lat, to nauczył się pływać.“
- “Als ich meinen ersten Hochzeitstag feierte, bekam ich viele Geschenke.” / “Gdy świętowałam pierwszą rocznicę ślubu, to dostałam dużo prezentów.”
- “Als wir im letzten Monat in Berlin waren, haben wir meine Tante getroffen.” / “Gdy byliśmy w zeszłym miesiącu w Berlinie, to spotkaliśmy moją ciotkę.”
Zdania z „wenn” – przykłady
Zdania z „wenn” (kiedy, gdy) również używa się bardzo często na co dzień – dużo częściej niż z „als”. Dlaczego? Zdania z „wenn” użyjesz nie tylko w przeszłości, ale we wszystkich czasach, pod warunkiem, że coś zdarza się / zdarzyło się wielokrotnie.
Zobacz, tak powiesz we wszystkich czasach – to mogło się wydarzyć w przeszłości, ale nie znaczy, że nie może zdarzyć się też za jakiś czas:
Präsens: Wenn ich in einen Urlaub fahre, habe ich immer gute Laune. / „Kiedy jadę na urlop, zawsze mam dobry humor.“ (to się dzieje za każdym razem, gdy jadę na urlop)
Präteritum: „Wenn ich in einen Urlaub fuhr, hatte ich immer gute Laune.“ / „Kiedy jechałem na urlop, zawsze miałem dobry humor.“ (i przy następnym urlopie znów będę miał dobry humor :))
Tu mam dla Ciebie jeszcze kilka innych przykładów:
- “Wenn ich meine Freundin besuche, trinken wir Capuccino.” / “Kiedy odwiedzam moją przyjaciółkę, to pijemy capuccino.”
- “Wenn es regnet, gehen die Kinder nicht nach draußen.” / “Kiedy pada deszcz, to dzieci nie idą na dwór.”
„Z tym e-bookiem nie da się nie zrozumieć gramatyki!” -to jeden z setek Waszych komentarzy.♥ Ty też możesz w końcu ogarnąć gramatykę – szybciej i przyjemniej, niż Ci się wydaje. ➭ Kliknij tutaj i rozhulaj Twój niemiecki! 
Zdania z „nachdem” – przykłady
Zdania z „nachdem” (po tym jak) są o tyle wyjątkowe, że mają swoje wymagania, jeśli chodzi o użyty w nich czas. Ta charakterystyczna dla zdań z „nachdem” cecha nazywa się następstwem czasów.
Spójrz na taki przykład zdania z „nachdem”:
- „Po tym jak skończyłam pracę, zrobiłam sobie kawę.” (najpierw praca, potem kawa :))
Jaki czas trzeba użyć w tym zdaniu zależy od tego, czy tylko jedna z tych czynności wydarzyła się w przeszłości czy obie.
# Jeśli jedna czynność jest w przeszłości, a druga w teraźniejszości, to użyj takich czasów:
zdanie poboczne z „nachdem”: Perfekt, zdanie główne: Präsens lub Futur I
- „Nachdem ich eingekauft habe, fahre ich nach Hause.” / „Po tym jak zrobiłam zakupy, jadę do domu.”
- “Nachdem er einen Kuchen gebacken hat, kocht er für uns einen Kaffee.” / “Po tym jak on upiekł ciasto, robi dla nas kawę.”
# Jeśli obie czynności są w przeszłości, to użyj takich czasów:
zdanie poboczne z „nachdem”: Plusquamperfekt, zdanie główne: Präteritum lub Perfekt
- „Nachdem ich eingekauft hatte, fuhr ich nach Hause.“ / Po tym jak zrobiłam zakupy, pojechałam do domu.”
- “Nachdem sie ihren Freund getroffen hatte, ging sie mit ihm ins Restaurant.” / “Po tym jak ona spotkała swojego przyjaciela, poszła z nim do restauracji.”
Jeśli chcesz przypomnieć sobie powyższe czasy w niemieckim, to kliknij na konkretny temat:
- czas teraźniejszy Präsens
- czas przeszły Präteritum
- czas przeszły Perfekt
- czas zaprzeszły Plusquamperfekt
- czas przyszły Futur I
Zdania okolicznikowe czasu z pozostałymi spójnikami
A teraz przyjrzyjmy się bliżej pozostałym spójnikom:
# zdania z „während” (podczas gdy)
Tego spójnika użyjesz tylko wtedy, jeśli obie czynności są w tym samym czasie.
Nie powiesz przecież: „Podczas gdy ja pracowałem, ona dzwoni do swojej mamy.”
tylko:
- „Während ich arbeite, telefoniert sie mit ihrer Mutter.“ (2 x Präsens) / „Podczas gdy ja pracuję, ona dzwoni do swojej mamy.”
- “Während ich ein Buch lese, schläft er auf dem Sofa.” / “Podczas gdy ja czytam książkę, on śpi na kanapie.”
# zdania z „bevor” / ehe (zanim)
- „Bevor /ehe ich dich besuche, repariere ich mein Auto.“ / „Zanim cię odwiedzę, naprawię mój samochód.”
- “Bevor ich zur Arbeit fahre, esse ich ein leckeres Frühstück.” / “Zanim pojadę do pracy, zjem smaczne śniadanie.”
# zdania z „seitdem” / „seit” (odkąd, od czasu gdy)
- „Seitdem ich hier arbeite, bin ich zufrieden.“ / „Od kiedy tu pracuję, jestem zadowolona.”
- “Seitdem ich ins Fitnessstudio gehe, fühle ich mich besser.” / “Od kiedy chodzę na siłownię, to czuję się lepiej.”
# zdania z „bis” (aż, dopóki nie)
- „Ich bleibe hier, bis du gesund bist.“ / „Zostanę tu, dopóki nie wyzdrowiejesz.”
- “Du musst hier warten, bis meine Bekannte kommt.” / “Musisz tu poczekać, aż moja znajoma przyjdzie.”
# zdania z „sooft” (ilekroć)
- „Sooft ich ihn anrufe, ist er nicht da.“ / „Ilekroć do niego dzwonię, nie ma go.”
- “Sooft ich ins Ausland fahre, geht mein Auto kaputt.” / “Ilekroć jadę za granicę, to mój samochód się psuje.”
# zdania z „sobald” (jak tylko)
- „Sobald ich nach Hause komme, rufe ich dich an.“ / „Jak tylko przyjdę do domu, zadzwonię do ciebie.”
- “Sobald ich meine Schwester siehe, erzähle ich ihr davon.” / “Jak tylko zobaczę moja siostrę, opowiem jej o tym.”
# zdania z „solange” (jak długo)
- „Solange du im Urlaub bist, musst du nicht arbeiten.“ / „Jak długo (dopóki) jesteś na urlopie, to nie musisz pracować.”
- “Solange die Kinder zu Hause sind, kann ich nicht schwimmen gehen.” / Dopóki dzieci są w domu, to nie mogę iść popływać.”
Co z szykiem?
Zdanie czasowe jest zdaniem pobocznym, więc po spójniku czasownik zawsze idzie na koniec (szyk końcowy). W zdaniu głównym czasownik jest na 1. lub 2. miejscu (szyk przestawny lub prosty) – zależy od którego zdania zaczniesz, np.:
- „Bevor ich ein Auto kaufe, lese ich Bewertungen.” / „Zanim kupię samochód, przeczytam opinie.“
- „Ich lese Bewertungen, bevor ich ein Auto kaufe.“ / Przeczytam opinie, zanim kupię samochód.“
Całą lekcję o szyku zdania w niemieckim znajdziesz tutaj.
Podsumowanie
- Zdanie czasowe to zdanie poboczne służące do opisania okoliczności czasowych jakiegoś zdarzenia.
- Zdanie czasowe odpowiada na pytania: kiedy? od kiedy? do kiedy? jak długo?
- Zdanie czasowe buduje się za pomocą spójników: als, wenn, während, seitdem / seit, nachdem, bevor / ehe, bis, sooft, sobald, solange.
- Spójnik „als“ wyraża jednorazową czynność w przeszłości, a „wenn” wielokrotną czynność w różnych czasach.
Zdanie okolicznikowe czasu – ćwiczenia
Chcesz poćwiczyć zdania czasowe w języku niemieckim? Mam dla Ciebie tutaj ciekawe ćwiczenia na różne rodzaje zdań czasowych.
Najczęściej zadawane pytania – znasz odpowiedzi?
Po co są zdania okolicznikowe czasu?
Za pomocą zdań okolicznikowych czasu (Temporalsätze) opiszesz okoliczności czasowe jakiegoś wydarzenia. Kiedy? od kiedy? do kiedy? jak długo? – na te pytania odpowiadają zdania czasowe.
Jak poznać zdanie okolicznikowe czasu?
Zdanie okolicznikowe czasu opisuje punkt w czasie, w którym coś się stało lub czas trwania jakiegoś zdarzenia. Charakterystyczne dla tych zdań jest użycie w nich jednego ze spójników: als, wenn, nachdem, während, bevor, seitdem, bis, sooft, sobald, solange. Łączą one zdanie główne ze zdaniem pobocznym, np.: „Ich gehe jeden Samstag ins Restaurant, seitdem ich in der Stadt wohne.” (Chodzę w każdą sobotę do restauracji, od kiedy mieszkam w mieście.)
Czym się różni „wenn” od „als”?
Zarówno spójnik „wenn” jak i „als” oznacza: kiedy, gdy. Jest jednak między nimi pewna ważna różnica – „wenn” użyjesz, gdy coś zdarzyło się wiele razy (wszystkie czasy możliwe), natomiast „als” zastosujesz tylko wtedy, gdy coś zdarzyło się tylko raz w przeszłości. Użyj więc „als”, żeby opowiedzieć np. o tym, co się stało, jak miałeś 6 lat lub co się wydarzyło, gdy byłeś 10 lat temu na urlopie w Grecji.
O czym trzeba pamiętać używając spójnika „nachdem”?
„Nachdem”, czyli „po tym jak” jest charakterystyczny, ponieważ wymaga użycia w zdaniu odpowiedniego czasu. Określa się następstwem czasów. Jeśli obie czynności w zdaniu wydarzyły się w przeszłości, to użyj po „nachdem” czasu Plusquamperfekt, a w zdaniu głównym Präteritum lub Perfekt, np. „Nachdem ich eingekauft hatte, fuhr ich nach Hause.“ (Po tym jak zrobiłam zakupy, pojechałam do domu.) Jeśli jedna z czynności jest w przeszłości, a druga w teraźniejszości, to musisz użyć po „nachdem” czasu Perfekt, a w zdaniu głównym Präsens lub Futur I, np. „Nachdem ich eingekauft habe, fahre ich nach Hause.” (Po tym jak zrobiłam zakupy, jadę do domu.)
Gdzie stoi czasownik w zdaniu okolicznikowym czasu?
W zdaniu okolicznikowym czasu czasownik po spójniku zawsze stoi na na końcu (szyk końcowy), np. „Sobald ich ein Auto kaufe, besuche ich dich.” (Jak tylko kupię samochód, odwiedzę cię.)
Loading...