Rekcja czasownika niemiecki

W tej lekcji dowiesz się najważniejszych informacji o rekcji czasownika w języku niemieckim. Na końcu czeka na Ciebie kilka interaktywnych ćwiczeń.
Chcesz nauczyć się więcej? Ta lekcja jest częścią kursu: Gramatyka B1/B2 .

Rekcja czasownika niemiecki – co to właściwie jest ?

Wiele czasowników ma u swego boku pomocnika w postaci  przyimka („auf”, „an”, „in”). Ten duet decyduje o tym, w jakim przypadku będzie wyraz, do którego się w zdaniu odnoszą (dopełnienie). W języku polskim też jest rekcja, ale na pewno jej nie zauważyłeś:

• ????????”Rozmawiam z mamą.” (to czasownik z przyimkiem „rozmawiać z ” sprawił, że wyraz „mama” zmienił się na „mamą”. To jest rekcja czasownika)
• ????????”Ich spreche mit der Mutter.” (to czasownik z przyimkeim”sprechen mit” sprawił, że wyraz „die Mutter” zmienił się na „der Mutter”, czyli na Dativ)

Trzeba zatem wiedzieć, z jakim przyimkiem łączy się dany czasownik oraz jak przypadek po nich zastosujesz. A przypadek jaki zastosujesz, jest z kolei w dużej mierze zależne od przyimka…

Skąd wiadomo, jaki przypadek będzie po czasowniku?

Lista z rekcją czasownika przypomina na pierwszy rzut oka rosyjską (niekończącą się) ruletkę:

• achten auf + A
• aufhören mit + D
• sich bewerben bei + D

Czy to znaczy, że przy każdym czasowniku z niekończącej się listy z rekcją czasownika  trzeba zapamiętać, gdzie jest literka A (Akkusativ) i D (Dativ)?! Oczywiście nie, chociaż mnie tak właśnie „zachęcano” do nauki rekcji czasownika…

Aby wiedzieć, jaki przypadek zastosować po danym czasowniku z przyimkiem najpierw trzeba się nauczyć kilku przyimków, które na 100 % łączą się z Dativem i tych, które na 100 % łączą się z Akkusativem.

Po tych przyimkach jest na 100 % Dativ: aus, bei, mit, von, nach, zu

Po tych przyimkach jest na 100 % Akkusativ: ohne, für, durch, gegen

Dzięki znajomości tych przyimków, za każdym razem, kiedy zobaczysz je w towarzystwie czasownika, od razu wiesz, jaki masz wziąć przypadek:

• „Ich erzähle von meiner Mutter.” (po „von” jest ZAWSZE Dativ, a więc „meiner”)
• „Ich gehe ohne meine Mutter.” (po „ohne” jest ZAWSZE Akkusativ, a więc „meine”)

Skąd wiadomo z jakim przyimkiem łączy się czasownik?

Niestety nie wiadomo, z jakim przyimkiem łączy się czasownik. To co w języku polskim ma sens, w języku niemieckim już niekoniecznie. Spójrz:

• ????????”Cieszę się z prezentu.”
• ????????”Ich freue mich über das Geschenk.” („Ich freue mich mit dem Geschenk„)

Tego z jakim przyimkiem łączy się konkretny czasownik, trzeba nauczyć się na pamięć.

Informację z jakim przyimkiem łączy się dany czasownik znajdziesz  w słowniku. Jeżeli takiej informacji tam nie ma, to czas zmienić słownik :). 

Rekcja czasownika niemiecki – lista najważniejszych czasowników z przyimkami

Przed Tobą lista najważniejszych czasowników z przyimkami podzielona na przyimki, z którymi się łączą.

Na czerwono zaznaczone są wszystkie czasowniki, po których jest Dativ, na niebiesko te, po których jest Akkusativ, zgodnie z zasadą powyżej:

Rekcja czasownika z „aus”

• bestehen aus + D

Rekcja czasownika z „bei”

• sich bedanken bei + D
• sich beschweren bei + D
• sich bewerben bei + D
• sich entschuldigen bei + D
• helfen bei + D
• zusehen bei + D
• zuschauen bei + D 

Rekcja czasownika z „mit”

• anfangen mit + D
• aufhören mit + D
• beginnen mit + D
• sich beschäftigen mit + D
• rechnen mit + D
• sprechen mit + D
• streiten mit + D
• telefonieren mit + D
• sich unterhalten mit + D
• sich verabreden mit + D
• vergleichen mit + D
• sich verstehen mit + D

Rekcja czasownika z „von”

• abhängen von + D
• sich erholen von + D
• erzählen von + D
• halten von + D
• hören von + D
• reden von + D
• sprechen von + D

Rekcja czasownika z „zu”

• einladen zu + D
• sich entschließen zu + D
• gehören zu + D
• gratulieren zu + D
• kommen zu + D
• sagen zu + D 
• schicken zu + D

Rekcja czasownika z „nach”

• fragen nach + D
• rufen nach + D
• suchen nach + D
• sich erkundigen nach + D

Rekcja czasownika z „für”

• ausgeben für + A
• sich bedanken für + A
• danken für + A
• sich entscheiden für + A
• sich entschuldigen für + A
• halten für + A
• kämpfen für + A
• sorgen für + A

Rekcja czasownika z „über”

• sich ärgern über + A
• sich aufregen über + A
• diskutieren über + A
• erschrecken über + A
• erzählen über + A
• sich informieren über + A
• lachen über + A
• nachdenken über + A
• sagen über + A
• schimpfen über + A
• sprechen über + A
• streiten über + A
• sich unterhalten über + A
• sich wundern über + A

Rekcja czasownika z „um”

• sich bemühen um + A
• sich bewerben um + A
• bitten um + A
• gehen um + A
• sich handeln um + A

Rekcja czasownika z „gegen”

• protestieren gegen + A

Rekcja czasownika z „durch”

• ersetzen durch + A

Rekcja czasownika z „gegen”

• sein gegen + A
• sich versichern gegen + A

Po przyimkach „aus” i „an” będzie już raz Akkusativ, a raz Dativ:

Rekcja czasownika z „an”

• denken an + A
• sich erinnern an + A
• glauben an + A
• sich wenden an + A
• schreiben an + A
• leiden an + D
• schicken an + A
• sterben an + D
• teilnehmen an + D
• zweifelnd an + D
• erkennen an + D

Rekcja czasownika z „auf”

Po „auf” po większości czasowników jest Akkusativ:

• achten auf + A
• ankommen auf + A
• antworten auf + A
• aufpassen auf + A
• bestehen auf + A/D
• sich beziehen auf + A
• sich freuen auf  + A
• hoffen auf + A
• sich konzentrieren auf + A
• sich verlassen auf + A
• sich vorbereiten auf + A

Są to oczywiście tylko najważniejsze czasowniki i warto naukę rekcji czasownika zacząć właśnie od nich. No właśnie, jak nauczyć się tych czasowników?

Rekcja czasownika niemiecki – jak się nauczyć?

Po pierwsze, zamiast listy alfabetycznej, ucz się raczej grupami czasowników, które łączą się z danym przyimkiem, tak jak na liście wyżej.

Po drugie, do każdego czasownika z przyimkiem ułóż sobie zdanie. Jeśli tego nie zrobisz, to takie suche połączenie jakiegoś czasownika, z jakimś dziwnym przyimkiem i jeszcze informacją, czy ma to być taki czy inny przypadek jest tak abstrakcyjne, że nie ma opcji, byś na trwałe zapamiętał te informacje.

Ważne jest, by Twoje zdanie było w jakiś sposób Tobie bliskie. Wtedy „oswajasz” abstrakcję i po wielokrotnym powtórzeniu, zaczynasz pamiętać. Zdanie może też być głupie, śmieszne – ważne by zapadało jakoś w pamięć:

• „Frau Merkel erinnert mich an deine Mutter.” 🙂

A jak powtarzać? Najlepiej na głos, koniecznie wyobrażając sobie to co napisałeś.

Bardzo polecam Ci naukę i powtórki z fiszkami. Po jednej stronie piszesz sobie czasownik po polsku „przypominać o” plus zdanie po polsku do przetłumaczenia, po drugiej wersję niemiecką „erinnern an” i zdanie po niemiecku do przetłumaczenia.

W języku niemieckim są też czasowniki, które wymagają użycia konkretnego przypadku – kliknij na konkretną lekcję i dowiedz się więcej:

• Czasowniki z Nominativem
• Czasowniki z Genitivem
• Czasowniki z Dativem
• Czasowniki z Dativem i Akkusativem
• Czasowniki z Akkusativem

Rekcja czasownika ćwiczenia – czas na praktykę!

Chcesz poćwiczyć rekcję czasownika? Tutaj znajdziesz interaktywne ćwiczenia na rekcję czasownika.

Wasze najczęściej zadawane pytania o rekcję czasownika

Co to jest rekcja czasownika w niemieckim?

W rekcji czasownika chodzi o to, że niektóre czasowniki wymagają użycia konkretnego przypadku, np. bitten um + Akkusativ.

Jak nauczyć się rekcji czasownika?

Prostszą metodą niż uczenie się na pamięć, jaki przypadek przynależy do jakiego czasownika, jest nauczenie się przyimków, które łączą się z konkretnym przypadkiem. Kierując się tą zasadą, będziesz wiedział/-a jakiego przypadku użyć po jakim czasowniku, np. Ich gehe ohne (A) meine Mutter.

Po jakich czasownikach jest przypadek Dativ?

Celownik (Dativ) trzeba użyć po czasownikach takich jak: sich bedanken bei, sich bewerben bei, helfen bei, anfangen mit, beginnen mit, sprechen mit, erzählen von, hören von, gehören zu, einladen zu, fragen nach itd.

Po jakich czasownikach jest przypadek Akkusativ?

Biernik (Akkusativ) trzeba użyć po czasownikach takich jak: diskutieren über, sich informieren über, danken für, sorgen für, bitten um, ersetzen durch, sein gegen itd.